Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie (PZWL)

Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie Kompendium wiedzy na temat diagnostyki laboratoryjnej adresowane do pielęgniarek i położnych. Dzięki doświadczeniu znanych i lubianych specjalistów - lekarzy i diagnostów laboratoryjnych powstała nowoczesna i aktualna publikacja.

obecnie coraz obszerniejsze znaczenie w procesie diagnostyczno-terapeutycznym odgrywają badania laboratoryjne wykonywane w miejscu opieki nad pacjentem. Zgodnie z zaleceniami ich przeprowadzanie powinno być nadzorowane przez diagnostów laboratoryjnych, jednak to na barkach personelu pielęgniarskiego i położniczego spoczywa ciężar ich realizowania.

W publikacji uwzględniono obszerny zakres tematyczny od rekomendacji dotyczących właściwego pobierania materiału do badań po kontrolę jakości analizatorów przyłóżkowych; od podstawowych zagadnień związanych z badaniami laboratoryjnymi w zaburzeniach przeróżnych układów i narządów przez wysokospecjalistyczną wiedzę przydatną w pracy z noworodkami czy kobietami ciężarnymi do progresywnania przy zawodowej ekspozycji na czynniki zakaźne.

Układ podręcznika, jego podział na rozdziały i podrozdziały, jest wyjątkowo krystaliczny, co pozwala na prędkie wyszukanie niezbędnych informacji. Publikacja potrzebna w codziennej praktyce pielęgniarskiej i położniczej.

Ze względu na niepowtarzalne treści zawarte w książce będzie ponadto przydatna przyszłym diagnostom laboratoryjnym, a także lekarzom.,,Uzyskanie wiarygodnego wyniku badania laboratoryjnego to gra zespołowa, w której oprócz oczywistego znaczenia diagnostów laboratoryjnych wyjątkowo ważną rolę odgrywa średni personel medyczny - pielęgniarki i położne.

Ta rola nabiera jeszcze obszerniejszego znaczenia w obliczu dynamicznego rozwoju aparatury i testów do diagnostyki w miejscu opieki nad pacjentem (point-ofcare testing,POCT). Książka jest asygnowana typowo tej grupie zawodowej w celu uzupełnienia wiedzy, usprawnienia działania i zwiększenia bezpieczeństwa zarówno pacjentów, jak i personelu medycznego.

Podręcznik obejmuje 22 rozdziały, w których zawarto najważniejszą wiedzę z wielu działów diagnostyki laboratoryjnej, ze szczególnym uwzględnieniem aktywności przedlaboratoryjnych i wykonawstwa badań pilnych (w stanach zagrożenia zdrowia lub życia), w tym jeszcze w trybie POCT.

Opisano możliwości powstawania błędów wynikających z nieodpowiedniego przygotowania pacjenta do badania, niewłaściwego pobierania próbek materiału do badania, wadliwego ich przechowywania i transportu do laboratorium.

wyszczególniono sposoby eliminacji tych błędów poprzez zamieszczenie skrupulatnych procedur pobierania próbek krwi, moczu, płynów z jam ciała i innych tworzyw do badań biochemicznych, hematologicznych (wraz z koagulologią), ogólnoanalitycznych i mikrobiologicznych.

Omawiając zróżnicowane działy badań, przekazano w dostępny sposób mechanizmy patofizjologiczne warunkujące wystąpienie poszczególnych odchyleń w badaniach na tle podanych zakresów referencyjnych (wraz z definicją tego pojęcia).

Odnosi się to także do zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej powszechnie diagnozowanych i monitorowanych na oddziałach intensywnej terapii i w innych klinikach. Znaczenie badań biochemicznych przedstawiono w diagnostyce cukrzycy, chorób wątroby i nerek.

W rozdziale o cukrzycy ponadto opisano laboratoryjne monitorowanie jej ostrych i odległych powikłań. Tam, gdzie słuszne powoływano się na aktualne zalecenia towarzystw naukowych. Nad wyraz cenne są rozważania na temat sposobów kontroli jakości badań POCT i roli współpracy personelu wykonującego te badania z diagnostami laboratoryjnymi z centralnego laboratorium.

Nadzorcza rola takiego laboratorium wydaje się nieodzowna (np. W pomiarach gazów krwi, glukometrii). Niebanalnym uzupełnieniem, nie za każdym razem uwzględnianym w standardowych podręcznikach diagnostyki laboratoryjnej, jest rozdział o diagnostyce niepłodności.

Tutaj także szeroka rola w przygotowaniu do badań i pobierania materiału przypada pielęgniarkom. Badania laboratoryjne kobiet w ciąży, diagnostyka laboratoryjna w okresie noworodkowym, łącznie z badaniami przesiewowymi wrodzonych zaburzeń i wad metabolizmu to tematyka rozdziałów jakby niezwykle adresowanych (choć nie tylko) do położnych.

Pośród prędkich badań realizowanych nieraz poza laboratorium rośnie znaczenie testów immunochromatograficznych. Testy z zastosowaniem tej metodyki znalazły też pomocnicze zastosowanie w diagnostyce COVID-19.

Doceniając ich rolę, omówiono tę metodę w oddzielnym rozdziale. Na zapewnieniu poczucia bezpieczeństwa związanego z pobieraniem materiału i wykonywaniem niektórych testów laboratoryjnych koncentrują się dwa rozdziały - jeden obejmuje aspekt diagnostyki poekspozycyjnej w sytuacji narażenia na kontakt z czynnikami zakaźnymi, a drugi - aspekt prawny, tj.

uprawnień pielęgniarek do realizowania określonych badań laboratoryjnych. Na razie są one ograniczone, ale będą się rozszerzać wraz z dalszym rozwojem zminiaturyzowanych instrumentów analitycznych. Ta prognoza czyni podręcznik jeszcze bardziej koniecznym.

Prawne regulacje dotyczące realizowania badań pilnych i testów POCT wymienione są także w innych rozdziałach książki (odpowiednio w rozdziale 2 i 3). Posługiwanie się podręcznikiem niewątpliwie usprawnia skrupulatny skorowidz, a interpretację badań upraszcza ich spis wraz ze trafnymi zakresami referencyjnymi.

Podsumowanie: Omawiany podręcznik to postępowe kompendium wiedzy na temat diagnostyki laboratoryjnej w zakresie najmocniej przydatnym pielęgniarkom i położnym we współpracy z laboratorium i w realizowaniu pilnych testów w miejscu opieki nad pacjentem.

Autorami są znani i doświadczeni diagności laboratoryjni, eksperci nie tylko w działach diagnostyki laboratoryjnej, które w podręczniku opisują. Podręcznik ma obszerny walor poręczny i także z tego powodu powinien zasilić biblioteczki klinik i oddziałów szpitalnych, być pod ręką pielęgniarek oddziałowych i zabiegowych.

Układ książki, jego podział na rozdziały i podrozdziały jest szczególnie krystaliczny, co pozwala na prędkie wyszukanie niezbędnych informacji. Ponieważ pewne zagadnienia zostały potraktowane szerzej i w sposób oryginalny podręcznik można polecić studentom analityki medycznej, a choćby osobom specjalizującym się w diagnostyce laboratoryjnej jako lekturę uzupełniającą".

Recenzent dr hab. N. Med. Wiesław Piechota,