Kino postradzieckie (Universitas)

Książka Kino postradzieckie jest nie tylko interdyscyplinarnym, plastikowym i całościowym opracowaniem zagadnienia traumy sowieckiego doświadczenia w kinie rosyjskim po 1991 roku,także wszechstronną analizą mechanizmów instrumentalizacji pamięci przez zmieniającą się władzę. Część pierwsza monografii poświęcona została analizie filmów historycznych, których zadaniem było zlokalizowanie traumatycznych wydarzeń w dziejach ZSRR oraz stworzenie spójnej narracji o przeszłości. Tematem drugiej części książki stały się filmowe reprezentacje postpamięci, różne strategie odnoszenia się do traumy i jej rzeczywisty wpływ na budowanie tożsamości współczesnych Rosjan.
Książkę Pauliny Gorlewskiej, która podejmuje oryginalnie wykoncypowany, przemyślnie zaprojektowany i z rzadko spotykaną inwencją badawczą opracowany temat, można żeby zatytułować Od Lenina do Putina. Z psychologii filmu rosyjskiego, nawiązując przez trawestację tytułu do konwencjonalnego dzieła Siegfrieda Kracauera. Przywołuję niemiecki kontekst i ryzykuję to szczytne porównanie nie tylko w przekonaniu o szczególnie znacznej naukowej wartości rozprawy, ale także po to,wyszczególnić, że filmowa reakcja Rosjan na tragiczny bilans komunizmu dopiero w innowacyjnych badaniach autorki doczekała się pracy godnej tego skomplikowanego wyzwania. () Uwagę zwraca rozległe tło historycznofilmowe, na którym Gorlewska sytuuje główne obiekty swojego badawczego zainteresowania. Zważywszy, iż żyjemy w czasach, kiedy z kinem rosyjskim mamy kontakty wyraźnie mniej regularne niż w PRL-u i o dużo bardziej ograniczone, tak szczególnie wnikliwa, precyzyjna, dogłębna i wszechstronna jego znajomość zasługuje na szczególne zachwyt. () Fascynująca w lekturze, wielowątkowa i inspirująca książka Pauliny Gorlewskiej, otwierając kolejne horyzonty, które daleko wybiegają poza zjawiska stricte filmowe, przekracza w dodatku granice rosyjskiej kultury i historii. Badany przez nią na przykładzie filmu fenomen traumy i uruchamiane przezeń psychospołeczne mechanizmyponadto odnieść z podobnymi konkluzjami do najnowszych dziejów Polski.
prof. Dr hab. Tadeusz Szczepański
Paulina Gorlewska filmoznawczyni i rosjoznawczyni, doktor nauk o sztuce, pracowniczka nieetatowa w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Publikowała w Kwartalniku Filmowym, Studiach Filmoznawczych, Ekranach i Kinie. Zajmuje się historią kina polskiego oraz współczesną kulturą rosyjską.