Z historii antyleksykografii, wydanie 2 (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego)

Autor omawia słowniki z założenia nieobiektywne, niesłużące celom informacyjnym ani dokumentacyjnym, lecz czystej zabawie, refleksji lub perswazji. Utwory takie – określane tu jako antysłowniki – są asygnowane do lektury, a nie do szukania informacji, w ich ocenie mniej liczy się wierność w opisie faktów niż pomysłowość, oryginalny fason, walory estetyczne.

W niektórych przeważa humor i satyra, w innych – elementy perswazyjne lub refleksyjne. Jedne są narzędziem krytyki albo walki, inne służą tylko rozrywce i zabawie. Dzięki tym cechom antysłowniki zbliżają się do utworów literackich i publicystycznych.

cechując antysłowniki, autor porusza także niemało kwestii związanych ze zwykłymi słownikami, w których te „anty-" przeglądają się jak w krzywym zwierciadle. Książka jest pierwszym polskim opracowaniem tematu, obejmuje systematyczny przegląd antysłowników polskich – od początku XVII wieku po drugą dekadę wieku XXI – i kilku obcych, należących do klasyki gatunku.

Drugie wydanie zostało poszerzone o rozdział dotyczący polskich słowników synonimów, popularnych dawniej salonowych zabaw synonimami i parodii słowników tego typu. ********* From the History of Anti-lexicography The book offers an overview of Polish anti-dictionaries – from the beginning of the 17th century to the second decade of the 21st century – and several classic foreign works.

These dictionaries are intended for reading, not for seeking information, and their ingenuity, original style, aesthetic values, satire and humour are more important than their fidelity to facts. ********* Mirosław Bańko (ORCID 0000-0002-5396-4327) – językoznawca i leksykograf.

poprzez prawie 20 lat zajmował się zawodowo słownikami w Wydawnictwie Naukowym PWN, jego spojrzenie na leksykografię obejmuje więc jednocześnie kwestie akademickie, jak i warsztatowe, a także wydawnicze. W wielu publikacjach uzasadniał, że leksykografia jest dziedziną wieloaspektową, a badania nad nią powinny obejmować szeroki kontekst kulturowy i historyczny.

W książce Z historii antyleksykografii stawia w centrum uwagi słowniki spoza głównego nurtu, uchylające się od pełnienia funkcji informacyjnej na rzecz czystej zabawy, satyry, refleksji nad sensem słów lub nad znaczeniem nazywanych poprzez nie pojęć.

Słowniki takie są asygnowane do czytania, a nie szukania informacji, należą więc tyleż do leksykografii, co do beletrystyki i publicystyki. Autor albo współautor kilkudziesięciu artykułów naukowych, 3 monografii, podręcznika akademickiego, kilkunastu słowników rozmaitego rodzaju, kilku książek popularnonaukowych i tysięcy porad w Poradni Językowej PWN.

--------- Mirosław Bańko (ORCID 0000-0002-5396-4327) – linguist and lexicographer, author or co-author of several dozen scientific articles, 3 monographs, an academic textbook, a dozen or so dictionaries of various kinds, several popular science books and thousands of advice at the PWN Language Clinic.