Wydawnictwo uniwersytetu łódzkiego Kultura przeworska (Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego)

Tytuł Kultura przeworska Podtytuł Procesy przemian i kontakty zewnętrzne Język polski Wydawnictwo Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego ISBN 978-83-8142-756-2 Rok wydania 2019 Łódź Wydanie 1 liczba stron 588 Format pdf Spis treści Od Redakcji 9

ANDRZEJ MICHAŁOWSKI — Tadeusz Makiewicz (1945–2019) badacz kultury przeworskiej 11

I. Tradycja badań / Tradition in the research 19

ANDRZEJ MICHAŁOWSKI, KAROLINA KOT-LEGIEĆ — Historia badań nad kulturą przeworską do roku 1981 / History of research on Przeworsk culture until 1981 21

KAROLINA KOT-LEGIEĆ, ANDRZEJ MICHAŁOWSKI — Historia badań nad kulturą przeworską po 1981 roku / History of research on Przeworsk culture after 1981 39

II. Problemy młodszego okresu przedrzymskiego w strefie kultury przeworskiej / The issues of the younger pre-Roman period in the Przeworsk culture zone 53

MAŁGORZATA BYRSKA-FUDALI — Chronologia i typologia najstarszych zapinek z terenu kultury przeworskiej jako przyczynek do datowania jej powstania / The chronology and typology of the oldest fibulae from the Przeworsk culture, a contribution to dating of the beginnings of this culture 55

ADAM KĘDZIERSKI, MAREK OLĘDZKI, LESZEK ZIĄBKA — świeże znalezisko monety rodzaju Janków we wsi Jastrzębniki, gm. Blizanów, woj. Wielkopolskie / New find of the Janków type coin from Jastrzębniki, Blizanów commune, Wielkopolska region 73

JOANNA EWA MARKIEWICZ — Cultural change in economy, economic change in culture: the case of the younger Pre-Roman Iron Age Oder River area / Przemiany kulturowe w gospodarce, przemiany gospodarcze w kulturze: młodszy okres przedrzymski w dorzeczu Odry 79

WOJCIECH RUTKOWSKI — Wesółki i Oblin – próba rekonstrukcji drużyny wojowników kultury przeworskiej / Wesółki and Oblin – an attempt to reconstruct a warrior team from the Przeworsk culture 89


III. Badania nad kulturą przeworską okresu rzymskiego / Research on the Przeworsk culture in the Roman period 101

KATARZYNA BADOWSKA — Moda w środkowo- i północnoeuropejskim Barbaricum. Przyczynek do badań nad rekonstrukcją stroju / Fashion in central and north European Barbaricum. A contribution to research on the reconstruction of the costume 103

KAMILA LOJTEK — Zespoły osadnicze kultury przeworskiej w okresach przedrzymskim i rzymskim. Wiktorów, Wólka Łasiecka, Wólka Domaniowska / Settlement complexes of Przeworsk culture from pre-Roman and Roman periods. Wiktorów, Wólka Łasiecka, Wólka Domaniowska 123

MAREK OLĘDZKI — Niektóre problemy chronologii relatywnej kultury przeworskiej, a także sugestia wydzielenia na jej gruncie nowej jednostki taksonomicznej skupiającej groby z bronią – podgrupa 4a / Some issues in the relative chronology of the Przeworsk culture and a proposal for the creation of a new taxonomic unit comprising burials with weapons – subgroup 4a 133

SZYMON ORZECHOWSKI — Hutnictwo żelaza na ziemiach polskich w starożytności poza obszarem wyspecjalizowanych centrów – ekstensywny nurt produkcji / Iron smelting in the Polish lands in the antiquity outside the area of specialized centers – extensive production nurt 157

MAGDALENA PIOTROWSKA — Zaczerpnąć wody. Sposoby użytkowania studni w pradziejach na przykładzie znalezisk związanych z kulturą przeworską / Drawing water. The uses of water wells in Prehistory on the example of finds related to the Przeworsk culture 179

WOJCIECH RUTKOWSKI — Rekonstrukcja rodzaju fibuli kapturkowej rodzaju A41 wyprodukowanego z żelaza / Reconstruction of the iron variant of the hood-shaped fibula A41 type 201

LUBOMIRA TYSZLER — Problematyka chronologii grobów wojowników z ceramiką terra sigillata z obszaru dorzecza Bzury. Grupy 4a, 5 i 6 grobów z bronią / The issue of chronology of graves with the terra sigillata pottery from the Bzura River basin. The groups 4a, 5 and 6 of graves with weapons 209

IV. Kontakty interregionalne społeczności kultury przeworskiej / Interregional contacts of the Przeworsk culture societies 229

MIROSŁAW CIESIELSKI — Obce elementy kulturowe z Wielkopolski wschodniej we wczesnych fazach kultury przeworskiej / Fremde Kulturelemente im östlichen Großpolen in der Frühphase der Przeworsk-Kultur 231

EDUARD DROBERJAR — Wpływy kultury przeworskiej w Czechach i na Morawach od okresu późnolateńskiego po wczesną fazę okresu wędrówek ludów / The Przeworsk culture influence from the late Latène to the beginning of the migration period of Bohemia and Moravia 251

ROBERT IVAN, LINDA KOVACSOVA, JAN RAJTAR — Das germanische Brandgräberfeld in Sekule und seine Bindungen zur Przeworsk-Kultur / Germanic cremation cemetery in Sekule and its relations to the Przeworsk culture 291

BARTOSZ KONTNY — Cultural influence or migrations? The Przeworsk culture model of military equipment in the European Barbaricum in the Roman Period / Wpływ kulturowy czy migracje? Przeworski model uzbrojenia w Barbaricum europejskim okresu wpływów rzymskich 327

JAROSLAV ONYSHCHUK — Kariv I – nowo odkryte cmentarzysko z okresu wczesnorzymskiego na Zachodnim Pobużu. Wstępna analiza kulturowo-historyczna / The new burial ground of the early Roman times of Kariv-I in the Western Pobuzhya (attempt of cultural-historical interpretation) 359

ESZTER SOÓS — Wheel-thrown stamped ware from settlements of the Przeworsk culture in the territory of Hungary. A re-evaluation of the ‘Bereg culture’ / Gestempelte Drehscheibenkeramik aus Siedlungen der Przeworsk-Kultur in Ungarn. Eine Neubewertung der „Bereg-Kultur" 377

JAROSLAV JIŘÍK, JOAN PINAR GIL — Late Przeworsk and post-Przeworsk, Elbian and Danubian. Vandals, Suebi and the dissemination of Central European elements of material culture in the Western provinces / Pozdně przeworský a post-przeworský horizont, polabské a podunajské nálezy. Vandalové, Svébové a rozšíření středoevropských prvků materiální kultury v Západních Provinciích 405

V. Nowe materiały i ich interpretacje / New materials and their interpretations 491

ARTUR BŁAŻEJEWSKI — Groby z okresu rzymskiego ze stan. 29 we Wrocławiu–Zakrzowie / The Graves from Roman Period on the site 29 at Wrocław–Zakrzów 493

MARCIN BOHR — Kultura przeworska w Kotlinie Sandomierskiej w świetle nowszych badań / Die Przeworsk Kultur in Sandomierz Kessel im Lichte der neueren Forschungen 509

JAN SCHUSTER — Pierwszy wariant długich domów na obszarze kultury przeworskiej ‒ typ Konotopa / Der erste Langhaustyp im Gebiet der Przeworsk-Kultur ‒ der typ Konotopa 533

MAREK OLĘDZKI, LUBOMIRA TYSZLER — Miecze rodzaju VII według M. Biborskiego na obszarze kultury przeworskiej. Zagadnienie typologii i chronologii w świetle nowych znalezisk / Swords of type VII according to M. Biborski in the area of the Przeworsk culture. The problems of typology and chronology in the light of new finds 551

EMILIA SMÓŁKA-ANTKOWIAK, LUKASZ CIESIELSKI — Uwagi na temat dyspersji ostróg w przestrzeni cmentarzysk kultury przeworskiej / Remarks on the distribution of spurs in Przeworsk culture cemeteries 569