Reformacja w polsce a dziedzictwo erazma z rotterdamu (Maciej Ptaszyński)

Tytuł Reformacja w Polsce a dziedzictwo Erazma z Rotterdamu Autor Maciej Ptaszyński Język polski Wydawnictwo Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego ISBN 978-83-235-3552-2 Rok wydania 2018 Warszawa Wydanie 1 liczba stron 748 Format epub, mobi, pdf Spis treści Wstęp 9
1. Przedmiot badań 9
2. Baza źródłowa 10
3. Stan badań 13
4. Tezy i metoda 18
5. Struktura pracy 20
Rozdział 1. Reformacja humanistów 23
Wstęp 23
1.1. Drogi transferu 24
1.2. Czas Erazma 32
1.3. Erazmianizm a reformacja 42
1.4. Erazmianie w Polsce wobec reformacji 54
1.5. Erazmianie a Erazm i Melanchton 63
1.6. „Apostoł Polski" w Wittenberdze 70
1.7. Długie zrywanie więzi z Wittenbergą 77
1.8. Śmierć Erazma, fi lipizm i irenizm 83
Podsumowanie 93
Rozdział 2. Reformacja miejska w Prusach Królewskich
i Koronie 96
Wstęp 96
2.1. Reformacja w miastach 96
2.2. Pierwsze reakcje dworu i króla 118
2.3. Interwencja monarchy 126
2.4. Represje 140
2.5. Reformacja miejska a reformacja książęca 151
2.6. Wnioski 156
2.7. Ekskurs: kontynuacja „ukrytej" reformacji miejskiej 158
Podsumowanie 179
Rozdział 3. Wobec reformacji książęcej 180
Wstęp 180
3.1. Erazmianie jako elita dworu 181
3.2. Pierwsze edykty antyluterańskie a kierunki polityki zagranicznej 187
3.3. Antyluteranizm Zygmunta Starego a erazmianizm 203
3.4. Reformacyjny przewrót: sekularyzacja Prus 208
3.5. Zmiany układu sił a kreowanie wizerunku chrześcijańskiego
władcy 216
3.6. Erazmianie a sprawa węgierska 225
3.7. Elekcja vivente rege, dialog konfesji i upadek Łaskich 237
3.8. Zabiegi dworu o utrzymanie neutralnego kursu 256
3.9. Wobec wojny religijnej 278
Podsumowanie 292
Rozdział 4. Reformacja szlachecka 294
Wstęp 294
4.1. Antyklerykalizm kleru i szlachty 295
4.2. Kryzys polityczny lat trzydziestych a elekcja vivente rege 316
4.3. Wymiana elity politycznej 327
4.4. Reakcja antyprotestancka 335
4.5. Narodziny publicystyki: De poena homicidii 340
Podsumowanie 355
Rozdział 5. Przełom reformacyjny (1548–1551) 360
Wstęp 360
5.1. Zawiedzione nadzieje 360
5.2. Walki polityczne i konfesyjne 386
5.3. Prowokacje i symboliczne zerwanie 392
5.4. Kryzys 408
Podsumowanie 426
Rozdział 6. Późna reformacja 429
Wstęp 429
6.1. Początek przemian 430
6.2. Rozpad stronnictwa biskupów i ofensywa protestantów 444
6.3. Piśmiennictwo protestanckie i erazmiańskie 451
6.4. Recepcja dzieł Frycza podczas sejmu piotrkowskiego 1555 r. 474
6.5. Skutki i echa sejmu 1555 r. 484
6.6. Odpowiedź Rzymu: nuncjusz Lippomano przeciw via media 493
6.7. Mobilizacja protestantów 509
Podsumowanie 514
Rozdział 7. Czas konfesji 516
Wstęp 516
7.1. Treści konfesyjne w debacie przedsejmowej 517
7.2. Sejm warszawski 1556/1557 r. 528
7.3. Powrót Jana Łaskiego 536
7.4. Radykalizacja i konflikty 544
7.5. Sejm piotrkowski 1558 r. 547
7.6. Frycza O Kościele księga druga 562
7.7. Budowa struktur kościelnych 571
Podsumowanie 577
Rozdział 8. Schyłek reformacji i koniec świata erazmian 579
Wstęp 579
8.1. Nowe rozdanie 580
8.2. Kontrowersja wokół poglądów Franciszka Stankara 583
8.3. Rozpad Kościoła reformowanego w Małopolsce i konsolidacja katolicka 604
8.4. Sejm piotrkowski 1562/1563 r. 610
8.5. Powstanie dwóch organizacji kościelnych w Małopolsce 615
8.6. Sejm warszawski 1563 r. I przyjęcie postanowień soboru trydenckiego 621
8.7. Sejm piotrkowski 1565 r. 634
8.8. Antytrynitaryzm i Sylwy Frycza 639
Podsumowanie 656
Zakończenie 659
Wykaz skrótów 664
Bibliografia 667
Indeks osób 720