Litwin w Wilnie - Herkus Kuncius (PDF) (Kolegium Europy Wschodniej)

Wilno, Europejska Stolica Kultury 2009. Napoleon Szeputis, woźny w szkole podstawowe w Kalwarii, zmierza do stolicy na Święto Pieśni. W tysiąclecie pierwszej wzmianki o Litwie odbywa sentymentalną podróż po mieście, którego nie widział od dwudziestu lat.

Czytelnik przemierzając z nim Wilno, odwiedza najważniejsze miejsca, od Ostrej Bramy, przez Kościół Świętej Trójcy czy Wieżę Giedymina po miejsca cieszące się wątpliwą opinią, takie jak izba wytrzeźwień czy szpital psychiatryczny.

W wędrówce tej towarzyszą Szeputisowi lokalni dziwacy, ludzie żyjący poza systemem. Bohater przypomina sobie mity narodowe, metafory związane z miastem, a w głównej mierze dosięgają go wspomnienia z młodości.

Zagubiony w czasie, rozpamiętujący z nostalgią czasy socjalizmu bohater odkrywa zmiany, które zaszły w tym miejscu oraz w nim samym. W powieści Herkusa Kunčiusa Wilno jawi się jako miejsce wielowymiarowe, uwikłane w najróżniejsze konteksty historyczne i polityczne.

Bohater Kunčiusa kreuje subiektywny baedeker, nakreślając wyjątkowo sugestywny obraz współczesnego i socjalistycznego Wilna. Odwiedzane miejsca wiążą się za każdym razem z jakimś osobistym wspomnieniem albo odniesieniem do historii Litwy.

Ale ta książka to na dodatek ładna satyra - nie stroniąc od krytyki społecznej przedstawione są tu problemy trapiące Litwinów, takie jak wciąż obecne brzemię przynależności do ZSRR, kryzys litewskiej duchowości czy problem tożsamości miasta.

wyśmienity, kolorowy i dowcipny język powoduje, że podróż ta jest dla czytelnika ekscytującą przygodą. Warto pozwolić się uwieść tej opowieści i ruszyć w wędrówkę po Wilnie; tym bardziej, iż Wilno… Dla każdego wzorowego Litwina to święte słowo.

Niemowlę wypowiada je, nim jeszcze powie słowo „mama".