Eisenstein o meyerholdzie (Sedno)

Książka przygotowana przez Władimira Zabrodina, historyka kina radzieckiego i badacza twórczości Siergieja Eisensteina, skomponowana została z tekstów Eisensteina odnoszących się do życia i twórczości Wsiewołoda Meyerholda oraz wybranych tekstów Meyerholda opatrzonych komentarzem Eisensteina.

Ten swoisty kolaż przedstawia różnorodne formy wypowiedzi Eisensteina i posiada, jak twierdzi autor wyboru, „prawie wszystkie teksty Eisensteina o Meyerholdzie, jakie opublikowano w Rosji". Są to: fragmenty wspomnień i nieukończonych książek, dzienniki, notatki do spektakli, listy do matki i przyjaciela z dzieciństwa, korespondencja i materiały osobiste, wykłady i prace na temat teatru i sztuki filmowej, a także okolicznościowe, często wymuszone, wypowiedzi oficjalne.

wybór przedstawia pełne spektrum ocen i opinii Eisensteina o Meyerholdzie i stosunek ucznia do nauczyciela i mistrza, prezentuje także idee i poglądy obu wybitnych twórców na sztukę teatru i kina. Zabrodin w posłowiu "Meyer wszędzie" wskazuje na interesującą paralelę „dwoistości": tak jak droga twórcza Meyerholda była naznaczona jego zerwaniem z tradycją szkoły Konstantina Stanisławskiego, tak osobowość twórcza Eisensteina kształtowała się w opozycji i w uzależnieniu od dokonań Meyerholda.

Pierwsze zapiski są datowane na rok 1919, ostatnie pochodzą z roku śmierci Eisensteina: od lat fascynacji przez lata odrzucenia dorobku mistrza i kwestionowania teatru jako instytucji po lata pojednania i prób ujęcia doświadczeń Meyerholda z perspektywy historyka i pedagoga sztuki scenicznej.

W posłowiu Zabrodin wyróżnia, że Eisenstein w tekstach o charakterze literackim nieraz wypowiada się „pod maską", co pozwala mu ukryć wątki autobiograficzne. Analizując rozmaite płaszczyzny relacji ucznia i mistrza na podstawie jednej z nieukończonych i nieopublikowanych jeszcze prac Eisensteina, "Puszkin a Gogol", Zabrodin wysuwa przypuszczenie, iż „niedostępną" i „bezimienną" ukochaną Eisensteina była druga żona Meyerholda, Zinaida Reich.

Książka jest kopalnią danych o dokonaniach twórczych obu głównych protagonistów jak i o rosyjskim i radzieckim teatrze i filmie tego czasu. Książka jest opatrzona wstępem i posłowiem autora wyboru tekstów, Władimira Zabrodina, oraz mieści indeks osobowy.