Dzieje więziennictwa polskiego w piśmiennictwie i dokumentach (Michał Porowski)

Publikacja demonstruje przegląd bibliografii dotyczącej dziejów więziennictwa polskiego, poczynając od hipotez na temat jego początków, a kończąc na wybuchu II wojny światowej. Głównym kryterium pozyskiwania materiału było dążenie do zgromadzenia pozycji o charakterze diagnostycznym, faktograficznym i deskryptywnym. Publikacja ma bowiem ułatwić przyszłym badaczom dotarcie do dokumentów i literatury, na podstawie których da się odtworzyć rzeczywisty obraz funkcjonowania polskiego więziennictwa. Pozostały w niej uwzględnione na dodatek dzieła uczonych o międzynarodowym autorytecie, które wywarły wpływ na kierunki rozwoju polityki penitencjarnej, jej zarys prawny czy instytucjonalny, a także prace polskich autorów poświęcone rozwiązaniom przyjętym w innych państwach albo koncepcjom stanowiącym intelektualną nadbudowę systemów penitencjarnych właściwych jakiejś epoce. Na kryteria selekcji wpłynęło ujęcie tego przeglądu w ramy przedmiotowe penitencjarystyki, rozumianej jako wyspecjalizowany dział polityki kryminalnej. Penitencjarystyka to nauka interdyscyplinarna o licznych powiązaniach problemowych z kryminologią, psychologią, psychiatrią, historią, pedagogiką, socjologią, a choćby literaturoznawstwem czy etnografią. Trzeba więc było rozciągnąć kwerendę na dorobek szeroko rozumianej humanistyki, wyraźnie wykraczając poza granice nauk penalnych. Przyjęto jednak generalne założenie, że przegląd ten nastawiony będzie na treści związane z instytucją więzienia i organizacją systemów penitencjarnych, a nie z ewolucją kary o tej nazwie. Stąd poprzestano na prezentacji jedynie najwybitniejszych dzieł z zakresu polityki kryminalnej i praktycznie pominięto literaturę prawno-karną. Prezentowany przegląd pozostał doprowadzony do 2014 roku. Prace objęte dokumentacją usystematyzowano w porządku alfabetycznym i opatrzono krótką notatką powiadamiającą o treści publikacji, recenzjach, omówieniach, przedrukach, autorach wstępów rekomendacyjnych, tłumaczeń lub opracowań merytorycznych. Niektóre uzupełniono odesłaniami do pozycji pominiętych w głównym alfabetycznym zbiorze. Doniesienia o charakterze najczęściej kronikarskim zamieszczono w aneksie do zbioru głównego. Całość zamykają: indeks osób, indeks geograficzny, indeks wydawnictw objętych własną kwerendą i bibliografia i indeks instytucji, organizacji i imprez o tematyce penitencjarnej.