Przeszłość jako przedmiot wiary (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego)

Publikacja stanowi przekrojowe spojrzenie na struktury średniowiecznego myślenia, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu tego myślenia na historiografię przeciętniewieczną. Autor pokazuje, m.in. Na przykładzie dwóch kronik średniowiecznych i ich późniejszej recepcji, w jaki sposób w przeciętniewieczu nastąpiło przejście od podejścia augustiańskiego w traktowaniu źródeł (absolutyzacja świadectwa bezpośredniego) do dopuszczenia interwencji rozumu, co położyło podwaliny pod przyszłą naukę historyczną.

Spędziłem lata na czytaniu erudytów na czele z Bayle'em, lecz kroniki przeciętniewieczne znałem nad wyraz wyrywkowo i, co gorsza, zupełnie nie rozumiałem zasad, jakimi kierowali się ich autorzy. Prawdę mówiąc, nie rozumiałem nie tylko kronik, ale i wszystkich innych tekstów przeciętniewiecznych. Jak można było uznawać moc przekonywającą dowodów istnienia Boga? Jak można było uważać za realne demony i anioły? Jak można było układać byty dane w doświadczeniu wedle przypisywanej im doskonałości? Jak można było utrzymywać, iż cokolwiek się porusza, czyni to za sprawą przyczyny wobec tego czegoś zewnętrznej?
Z przedmowy Krzysztofa Pomiana