Przestrzeń sportu, rekreacji i turystyki bez barier (AWF Warszawa)

Niniejsza praca, jest skutkiem dwóch kolejnych prac badawczych zrealizowanych na Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie pod kierunkiem autorki w latach 2008-2014. Pierwsza praca (DS-114) miała temat: „Współczesne tereny sportu i rekreacji w mieście", a późniejsza (DS-144): „Przestrzenne, społeczne i kulturowe uwarunkowania rozwoju turystyki miejskiej". Oba granty były finansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W obu tematach integralną częścią badań było rozważenie uwarunkowań polepszenia przystępności funkcjonalnej do infrastruktury sportowej, rekreacyjnej i turystycznej. Z uwagi na dwa, co prawda dodatkowe się – ale merytorycznie różne, wątki poruszanych zagadnień, pracę podzielono stosownie na dwie części: część I („Obiekty sportowe i tereny rekreacji bez barier") oraz część II („Przestrzeń turystyczna bez barier").
W części pierwszej autor przedstawia uwarunkowania prawne dla kształtowania przestrzeni sportu i rekreacji bez barier. Rozważania rozpoczyna prezentacja uwarunkowań prawnych w zakresie projektowania i planowania przestrzennego z uwzględnieniem potrzeb osób niepełno-efektywnych (w Polsce i w innych krajach UE). W kolejnych rozdziałach części pierwszej autorka pokazuje zasady, które powinny obowiązywać przy planowaniu wybranych obiektów sportowych (takich jak stadiony, pływalnie), a także terenów otwartych sportu i rekreacji bez barier przystępności (takich jak place zabaw, kąpieliska i plaże). W części drugiej pracy, poświęconej kształtowaniu przestrzeni turystycznej bez barier na wstępie zaprezentowano obowiązujące regulacje prawne w zakresie zagospodarowania turystycznego dostępnego dla osób niepełno-efektywnych. W kolejnych rozdziałach omówiono zagadnienia z teoretyczne związane z uwarunkowaniami dopasowania dla niepełnosprawnych podstawowej infrastruktury turystycznej (obiekty hotelarskie, lokale gastronomiczne, transport) oraz infrastruktury uzupełniającej (muzea). Ponieważ celem podjętych prac było poszukiwanie rozwiązań praktycznych na podstawie teoretycznych uwarunkowań kształtowania środowiska przystępnego dla sportu, rekreacji i turystyki, praca gromadzi także bogaty materiał analiz graficznych i propozycji realnych do zastosowania rozwiązań poręcznych. Solidnym efektem podjętych prac są już zgłoszone w latach 2011-2014 do Urzędu Patentowego RP wzory użytkowe, projekty posiadające na celu ulepszone przygotowanie terenów wypoczynku dla osób niepełnosprawnych (w tym dzieci), obejmujące pomiędzy innymi urządzenia do użycia na integracyjnych placach zabaw. Zgodnie z założeniem są to urządzenia o charakterze uniwersalnym, upraszczające codzienne życie nie tylko osobom niepełnosprawnym, ale wszystkim korzystającym z danej formy rekreacji; są stosunkowo proste, niekosztowne i przystępne do zastosowania na terenach sportowo-rekreacyjnych. Te i inne urządzenia zaprezentowane w niniejszej pracy oparto o dane antropometryczne (podstawowe rozmiary i zakresy ruchu osób niepełnosprawnych) użytkowników wózków, osób star-szych, niewidomych, kobiet w ciąży itp., które posiadają znaczenie dla niewielkich rozmiarów rzutów poziomych i pionowych pomieszczeń w budynkach i obiektach sportowych, dla sportowo-rekreacyjnych maszyn terenowych, dla infrastruktury turystycznej. Ponieważ cechy antropometryczne są cykliczne uaktualniane, w niniejszym opracowaniu korzystano wyłącznie z opublikowanych badań po roku 2000, takich jak na przykład rekomendacje International Paraolimpic Committee (IPC) z 2010 roku. Należy podkreślić, że zawarte w wymienionych publikacjach informacje dotyczące możliwości antropometrycznych osób niepełnosprawnych (w szczególności zasięgu kończyn górnych użytkowników wózków), są z konieczności uśrednione, konsekwentnie prezentowane w pracy propozycje rozwiązań także taki charakter. Zatem nie mogą uwzględniać sytuacji szczególnych i być może w konkretnych warunkach będą wymagać indywidualnego dopracowania. Z uwagi na bogactwo dysfunkcji i ograniczeń organizmu oraz wieloraki sprzęt wspomagający – należy ewentualne różnice uwzględniać w założeniach projektowych (dotyczy to na przykład różnych modeli specjalistycznych wózków sportowych, stosowanych do różnorodnych dyscyplin, mających różnorodne rozmiary i pole manewrowe – promień obrotu).