Doznać cudu? opowieść trudy rosenberg (Hania Fedorowicz)

Jeśli chcesz być szczęśliwą

i doznać cudu,

zostań wierną córką

żydowskiego ludu.

Takie słowa usłyszała młoda Truda Rosenberg od swej mądrej matki jeszcze w dzieciństwie. I trzyma się ich poprzez całe życie. Opowieść Trudy Rosenberg zaczyna się we Lwowie w efektownej kamienicy, wśród wykwintnej elity lwowskiej inteligencji, do której należał jej ojciec, zamordowany potem 3 lipca 1941 roku na podwórzu więzienia, tak zwanych Brygidek.

Truda opowiada o swojej wojennej tułaczce, która z ukochanego domu prowadziła ją poprzez lwowskie getto, Rumunię, Warszawę aż do Niemiec, a w końcu do Anglii i Kanady. Tułaczce w trakcie której musiała wielokrotnie zmieniać tożsamość, aby ukryć swoje pochodzenie. Opowiada o ludziach, którzy pomagali i którzy również walczyli o przetrwanie, o korzystnych i okrutnych gestach, z którymi się spotkała, o ludzkiej wielkości i małości.

Jej opowieść jest prawdziwa do głębi, pozwala na chwilę przenieść się w czasy wojennej zawieruchy i poczuć emocje, rozterki i myśli młodej dziewczyny walczącej o zachowanie odrobiny normalności w świecie, który wydawał się jej w całości pozbawiony. To jest po prostu opowieść o obfitej sile tkwiącej w człowieku. Sile, którą daje miłość i nadzieja.

Oto przedziwny dokument. Sam przeczytałem go jednym tchem. Dwie Kanadyjki rozmawiają po polsku o zdarzeniach sprzed lat siedemdziesięciu. Polszczyzna ich jest efektowna, choć nieco archaiczna i pełna zapomnianych już znaczeń. Pierwsza z nich, starsza, to polska Żydówka ze Lwowa, druga o dwa pokolenia młodsza – to dziecko imigrantów z Polski, z Kresów, wychowana w tradycji katolickiej i patriotycznej. Pierwsza, Truda Rosenberg (a wcześniej Osterman) jest psychologiem poznawczym, druga – Hania Fedorowicz jest specjalistką od komunikacji i rozwiązywania konfliktów. Obie od lat pracują nad sposobami redukowania niechęci, nienawiści i uprzedzeń pomiędzy ludźmi.

Z Przedmowy – Wiesław Łukaszewski

Dr. Truda Rosenberg jest psychologiem specjalizującym się w psychologii poznawczej. Przez długi czas nie mówiła o swych doświadczeniach wojennych. Epizody omawiane w tym tomiku to autentyczne wydarzenia, które przeżyła osobiście jako jeden z wielu członków narodu żydowskiego. Podkreśla, iż nie uważa tych przeżyć za unikatowe, że wielu ludzi miało podobne. Przeżycia, których doświadczyła, bez wątpienia są faktem, a jej wspomnienia to relacja naocznego świadka Szoa (po hebrajsku zagłada), które to określenie jest właściwsze zdaniem Trudy Rosenberg niż powszechnie stosowany wyraz Holokaust. Ten ostatni odnosi się bowiem także do kataklizmów, takich jak wybuch wulkanu, powódź lub trzęsienie ziemi. Natomiast Szoa to efekt ludzkich zamiarów i czynów.

Dr Hanna Fedorowicz