Prawo do integralności utworu (Anna Maria Niżankowska)

Tytuł Prawo do nierozdzielności utworu Autor Anna Maria Niżankowska Język polski Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska SA ISBN 978-83-264-3006-0 Rok wydania 2007 liczba stron 477 Format pdf Spis treści Wykaz skrótów 13
Podziękowanie 17
Wstęp 19


Rozdział 1
Historia rozwoju prawa autorskiego i koncepcji autorskich praw osobistych 21

1. Uwagi wstępne 21
2. Rozwój prawa autorskiego od średniowiecza do końca XVIII w. 21
3. Francuskie ustawodawstwo autorskie doby rewolucyjnej 27
4. Niemiecka nauka prawa autorskiego w XIX w. 32
4.1. Teoria prawa autorskiego jako prawa osobistego (die Theorie von Urheberrecht als Persönlichkeitsrecht) 32
4.2. Teoria prawa autorskiego jako prawa na dobrach niematerialnych (die Theorie von Urheberrecht als Immaterialgüterrecht) 36
5. Francuskie orzecznictwo w dziedzinie prawa autorskiego w XIX w 39
6. Współczesne koncepcje prawa autorskiego 44
7. Regulacja autorskich praw osobistych w poprzednio obowiązujących polskich ustawach o prawie autorskim 47
8. Regulacja autorskich praw osobistych w prawie międzynarodowym 49
8.1. Konwencja berneńska 49
8.2. Traktat WIPO o Prawach Autorskich 54
8.3. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Nowojorski Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych 55
8.4. Dyrektywy Unii Europejskiej 55
8.5. The Cartagena Decision 56
9. Stosunek autorskiego dobra osobistego (autorskich dóbr osobistych) do dóbr osobistych powszechnego prawa cywilnego 57
10. Katalog autorskich praw osobistych w prawie polskim 75

Rozdział 2
Autorskie prawa osobiste w krajach systemów common law 79

1. Różnice w podejściu do autorskich praw osobistych w krajach tradycji common law i krajach tradycji systemu prawa cywilnego oraz ich przyczyny 79
2. Autorskie prawa osobiste w Stanach Zjednoczonych 87
2.1. Stany Zjednoczone a konwencja berneńska 87
2.2. Orzecznictwo amerykańskie przed uchwaleniem Visual Artists Rights Act 91
2.3. Przyczyny uchwalenia pierwszej federalnej regulacji autorskich praw osobistych - Visual Artists Rights Act 95
2.4. Visual Artists Rights Act a dotychczasowe stanowe regulacje autorskich praw osobistych 96
2.5. Treść autorskich praw osobistych wprowadzonych w Visual Artists Rights Act 98
2.6. Orzecznictwo sądów amerykańskich na gruncie przepisów Visual Artists Rights Act 100
3. Autorskie prawa osobiste w pozostałych krajach systemu common law 104
3.1. Autorskie prawa osobiste w znacznej Brytanii 104
3.2. Autorskie prawa osobiste w Kanadzie 107
3.3. Autorskie prawa osobiste w Australii 112
4. Konkluzja 113

Rozdział 3
Treść prawa do nierozdzielności utworu 115

1. Uwagi wstępne 115
1.1. Istota prawa do niepodzielności utworu 115
1.2. Nośnik utworu a naruszenie integralności utworu 116
2. Regulacja prawa do niepodzielności utworu w konwencji berneńskiej 120
3. Zagraniczne regulacje prawa do nierozdzielności utworu 124
3.1. Modele regulacji prawa do niepodzielności utworu 124
3.2. Testy i mierniki używane do oceny zaistnienia naruszenia prawa do nierozłączności utworu 130
3.3. Ograniczenie prawa do nierozdzielności utworu w odniesieniu do niektórych rodzajów utworów 133
3.3.1. Utwory audiowizualne 133
3.3.2. Programy komputerowe 136
4. Treść prawa do nienaruszalności utworu w polskiej ustawie o prawie autorskim 138
4.1. Uprawnienie twórcy do modyfikowania utworu 145
4.2. Uprawnienie twórcy do ukończenia dzieła, urzeczywistnienia swej idei twórczej i zaprezentowania jej publiczności 150
4.3. Prawo nadzoru nad sposobem korzystania z utworu; dostęp do utworu 155
4.4. Rzetelne użycie utworu 160
4.5. Zmiany w utworze spowodowane oczywistą koniecznością, którym twórca nie miałby trafnej podstawy się sprzeciwić 163
4.5.1. "Następca prawny" w rozumieniu art. 49 ust. 2 pr.aut. Z 1994 r. 169
4.5.2. Oczywista konieczność zmian i adekwatna podstawa sprzeciwu twórcy 173
4.5.3. Najczęściej wymieniane zmiany "spowodowane oczywistą koniecznością, którym twórca nie miałby stosownej podstawy się sprzeciwić" 174
4.6. Krąg osób, które muszą zapoznać się z działaniem ingerującym w utwór 181
4.7. Nadużycie prawa do niepodzielności utworu 184
5. Typy naruszeń prawa do integralności utworu 184
5.1. Naruszenia bezpośrednie 186
5.1.1. Pominięcie części utworu plastycznego lub fotograficznego 186
5.1.2. Inne zniekształcenia utworu plastycznego lub fotograficznego 188
5.1.3. Dodanie składników do utworu plastycznego lub fotograficznego 189
5.1.4. Dodanie do reprodukcji utworu elementów nieistniejących w utworze 190
5.1.5. Zmiana wielkości utworu plastycznego lub fotograficznego 191
5.1.6. Modyfikacja struktury lub treści utworu literackiego 193
5.1.7. Rozczłonkowanie utworu plastycznego na mniejsze komponenty 194
5.1.8. Zaprezentowanie utworu w niewłaściwej kolejności 196
5.1.9. Wprowadzenie skrótów do utworu muzycznego, słowno - muzycznego, audiowizualnego czy literackiego 196
5.1.10. Zniekształcenie utworu wynikające z technologicznych warunków zwielokrotniania lub rozpowszechniania 200
5.1.11. Modyfikacja utworu wynikająca z przepisów o cenzurze 201
5.1.12. Edycja utworów audiowizualnych (z reguły filmów) w celu usunięcia z nich niepożądanych treści 202
5.1.13. Udźwiękowienie filmu niemego 204
5.1.14. Zmiana ścieżki dźwiękowej filmu 204
5.1.15. Przerywanie utworów audiowizualnych w celu emisji reklam 206
5.1.16. Ukazywanie na ekranie podczas emisji utworu audiowizualnego (głównie filmu) logo nadawcy 212
5.1.17. Umieszczenie na reprodukcji utworu plastycznego albo fotograficznego logo właściciela utworu 213
5.1.18. Kolorowanie utworów plastycznych, fotograficznych i audiowizualnych 214
5.1.19. Sporządzanie czarno - białych reprodukcji utworów kolorowych 220
5.1.20. Zmiana formatu utworów audiowizualnych 221
5.1.21. Usprawnianie utworów muzycznych na potrzeby tworzenia dzwonków telefonicznych 222
5.1.22. Sampling utworów muzycznych 224
5.2. Naruszenia pośrednie 225
5.2.1. Zaprezentowanie utworu w niewłaściwym kontekście 225
5.2.2. Użycie w reklamie utworu do tego nieprzeznaczonego 232
5.2.3. Opublikowanie utworu literackiego, audiowizualnego albo muzycznego w nieodpowiedniej oprawie 234
5.2.4. Opatrzenie utworu literackiego niezgodnymi z jego charakterem ilustracjami 234
5.2.5. Opatrzenie czytanego utworu literackiego muzyką 235
5.2.6. Opatrzenie utworu literackiego przedmową 236
5.3.7. Opatrzenie utworu niewłaściwym komentarzem prowadzącym do zmiany zaprezentowanych w nim poglądów 237
5.2.8. Tendencyjny dobór fragmentów utworu, prowadzący do zmiany zaprezentowanych w nim poglądów 238
5.2.9. Zaprezentowanie utworu na nieodpowiedniej wystawie lub w nieodpowiedni sposób 240
5.2.10. Zakwalifikowanie utworu do niewłaściwej "kategorii" w tabelkach wynagrodzeń 242
5.2.11. Nadmierna, oszczercza krytyka utworu 242
6. Prawo do nienaruszalności utworu a prawo własności nośnika utworu 245
6.1. Uwagi wstępne 245
6.2. Uprawnienie autora dotyczące domagania się utrzymania dzieła w należytym stanie 250
6.3. Uprawnienie właściciela do modyfikowania utworu 253
6.4. Problem site-specific art - przeniesienie utworu z pierwotnego, celowo wybranego miejsca jego usytuowania 271
6.5. Zniszczenie dzieła 277

Rozdział 4
Dysponowanie prawem do niepodzielności utworu 288

1. Uwagi wstępne 288
2. Zasada niezbywalności i niezrzekalności prawa do integralności utworu w konwencji berneńskiej i w obcych ustawodawstwach 290
3. Zasada niezbywalności i niezrzekalności prawa do nierozdzielności utworu w polskim prawie autorskim 299
3.1. Dopuszczalność innych czynności prawnych niestanowiących ani "zbycia", ani "zrzeczenia się" prawa do integralności utworu 301
3.2. Dopuszczalność wyrażania przez autora zgody na wprowadzanie zmian do utworu 307
3.3. Charakter prawny i skutki prawne zgody 310
3.4. Przedmiot zgody 332
3.5. Moment udzielenia zgody 333
3.6. Forma udzielenia zgody 334
3.7. Konieczność zakomunikowania zgody 335
3.8. Odwołalność zgody 335

Rozdział 5
Prawo do nienaruszalności utworu macierzystego a utwory zależne 337

1. Uwagi wstępne 337
2. Utwory inspirowane a prawo twórcy do nienaruszalności utworu inspirującego 339
3. Utwory zależne a prawo do nierozłączności twórcy utworu macierzystego 345

Rozdział 6
Nieograniczoność w czasie prawa do nierozdzielności utworu 362

1. Regulacja prawa do nierozłączności utworu po śmierci twórcy w konwencji berneńskiej i w innych obcych ustawodawstwach 362
2. Regulacja prawa do nienaruszalności utworu po śmierci twórcy w polskich ustawach o prawie autorskim z 1926 i 1952 r 372
3. Regulacja prawa do integralności utworu po śmierci twórcy w obecnej ustawie z 1994 r. 382
3.1. Konstrukcja prawa do integralności utworu po śmierci twórcy 382
3.2. Krąg osób uprawnionych do wystąpienia z powództwem o ochronę prawa do nienaruszalności utworu po śmierci twórcy 391
3.3. Krąg osób uprawnionych do wykonywania prawa do niepodzielności utworu po śmierci twórcy 394
3.4. "Inna wola twórcy" 401
3.5. Treść prawa do niepodzielności utworu po śmierci twórcy 402

Aneks 415

1. Polskie akty prawne 415

Ustawa z dnia 29 marca 1926 r. O prawie autorskiem, Dz. U. Nr 48, poz. 286 415
Dekret z dnia 29 sierpnia 1945 r. - Prawo osobowe, Dz. U. Nr 40, poz. 223 417
Ustawa z dnia 18 lipca 1950 r. - Przepisy ogólne prawa cywilnego, Dz. U. Nr 34, poz. 311 417
Ustawa z dnia 10 lipca 1952 r. O prawie autorskim, Dz. U. Nr 34, poz. 234 418
Ustawa z dnia 15 lutego 1962 r. O ochronie dóbr kultury, Dz. U. Nr 10, poz. 48 419
Ustawa z dnia 31 lipca 1981 r. O kontroli publikacji i widowisk, Dz. U. Nr 20, poz. 99 419
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, tekst jedn. Dz. U. Z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 419
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. O ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Dz. U. Nr 162, poz. 1568 419

2. Międzynarodowe akty prawne 419

Konwencja berneńska o ochronie dzieł literackich i artystycznych z 9 września 1886 r 421
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 r. 423
Decision n 351 of the Commission of the Cartagena Agreement on the Common Provisions on Copyright and Related Rights z 17 grudnia 1993 r. - porozumienie zawarte poprzez kraje Związku Andyjskiego - tj. Boliwię, Kolumbię, Ekwador, Peru i Wenezuelę 423
Dyrektywa Rady Europejskiej z 14 maja 1991 r. (91/250/EEC) w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych 424
Dyrektywa Rady Europejskiej z 3 października 1989 r. (89/55 2/EEC), zmieniona Dyrektywą Rady i Parlamentu Europejskiego z 30 czerwca 1997 r. (97/36/EC) w sprawie koordynacji określonych przepisów prawa, ustawodawstwa albo działań administracyjnych w państwach członkowskich w zakresie emisji programów telewizyjnych - zwana Dyrektywą "O telewizji bez granic" 424

3. Zagraniczne akty prawne 425

Niemieckie prawo autorskie, Gesetz über urheberrecht und verwandte schutzrechte z 9 września 1965 r. 425

Bürgerliches Gesetzbuch z 18 sierpnia 1896 r. 427

Francuski kodeks cywilny, Code civil z 21 marca 1804 r. 427

Francuskie prawo autorskie, Loi no 92-597 relative au code de la propriété intellectuelle z 1 lipca 1992 r. 428

Berne Convention Implementation Act of 1988 432

Amerykańskie prawo autorskie, Tile 17 of the United States Code 432

CDPA, Copyright, designs and patents act z 15 listopada 1988 r. 437

Kanadyjski Copyright Act z 1924 r. 440

Australijskie prawo autorskie, Copyright act z 27 czerwca 1968 r. 442

Greckie prawo autorskie, Law No. 2121/1993, Copyright, Related Rights and Cultural Matters z 3 marca 1993 r. 443

Belgijskie prawo autorskie, Loi relative au droit d'auteur et aux droits voisins z 30 czerwca 1994 r. 445

Włoskie prawo autorskie, Legge n. 633. Protezione del diritto d'autore e di altri diritti connessi al suo esercizio z 22 kwietnia 1941 r. 445

Holenderskie prawo autorskie, Auteurswet z 23 września 1912 r. 445

Duńskie prawo autorskie, Lov om ophavsret, No 395 z 14 czerwca 1995 r. 448

Szwedzkie prawo autorskie, Lag (1960:729) om upphovsrätt till litterära och konstnärliga verk z 30 grudnia 1960 r. 449

Luksemburskie prawo autorskie, Loi sur les droits d'auteur, les droits voisins et les bases de données z 18 kwietnia 2001 r. 450

Portugalskie prawo autorskie, Lei n.° 45/85 Código de Direito de Autor e dos Direitos Conixos z 17 września 1985 r. 450

Rosyjskie prawo autorskie z 29 kwietnia 1993 r. 452

Hiszpańskie prawo autorskie, Consolidated Text of the Law on Intellectual Property, regularizing, clarifying and harmonizing the applicable statutory provisions (approved by Royal Legislative Decree 1/1996) z 12 kwietnia 1996 r. 452

Fińskie prawo autorskie, Tekijänoikeuslaki No. 404 z 8 lipca 1961 r. 454

Szwajcarskie prawo autorskie, Bundesgesetz über das Urheberrecht und verwandte Schutzrechte z 9 października 1992 r. 455

Norweskie prawo autorskie, Lov om opphavsrett til andsverk (andsverkloven) z 12 maja 1961 r. 456

Japońskie prawo autorskie, Copyright Law No 48 z 6 maja 1970 r. 457

Austriackie prawo autorskie, Bundesgesetz BGBI 1936/111 über das Urheberrecht an Werken der Literatur und der Kunst und über verwandte Schutzrechte z 9 kwietnia 1936 r. 457

Kolumbijskie prawo autorskie, Ley N° 23 sobre derechos de Autor z 28 stycznia 1982 r. 458

Bibliografia 459