Gall anonim - poeta i mistrz prozy (Tomasz Jasiński)

Książka odpowiada na pytanie: Jakim pisarzem i poetą był autor Kroniki polskiej, zwany Gallem Anonimem? W 1905 r. Wilhelm Meyer odkrył, iż Gall Anonim posługiwał się prozą rytmiczną (cursusem), która była dość zbliżona do stylu ówczesnych dokumentów papieskich. Przez dziesiątki la t sądzono, iż proza ta narodziła się w kancelarii papieskiej w 1088 r. W 1975 r. Tore Janson nieco skorygował ten poglą - proza ta miała powstać kilka dziesięcioleci wcześniej, około połowy XI w. W szkołach retorycznych w północnej Italii.

Autor niniejszej pracy chciał poczatkowo wyłącznie odpowiedzieć na pytanie, jak powszechny był ten styl, od momentu jego narodzin aż po czasy Galla, czyli do początków XII w. Podczas prac nad rytmiką Galla Anonima, niespodziewanie wpadł na pomysł, jak skonstruować pierwszy i jedyny na świecie program komputerowy do poszukiwania prozy rytmicznej, standardowej dla Galla. Programem tym zbadał ok. 900 tys. Stron tekstów łacińskich. Okazało się, ku największemu zdumieniu samego Autora,fason, którym pisał Gall, narodził się nie w połowie XI w., lecz już na początku IV w., w czasach Konstantyna znacznego! Było to przekreślenie niemal wszelkich dotychczasowych ustaleń o dziejach prozy rytmicznej.

W drugiej części pracy Autor szczególną uwagę poświęcił wersom poetyckim zachowanym w Kronice polskiej. Przedmiotem badań stało się sporo dotychczas niewyjasnionych zagadnień w dziejach poezji. Analiza utworów rytmicznych w Kronice polskiej, nie pozostawia wątpliwości, iż Gall był wybitnym poetą. Utwory Galla - napisane nienagannie pod względem formalnym - przewyższają podobne wiersze współczesnych mu poetów swoją lekkością, pomysłowością oraz bogactwem form retorycznych. Wiersze jego wykazują spore pokrewieństwo z utworami wybutnych francuskich poetów tej epoki - Hilarego z Orleanu i Piotra Abelarda.