Prosta mowa końca xviii wieku (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego)

Autorka omawia język druku poczajowskiego z 1794 roku, który reprezentuje schyłkowy okres tzw. Prostej mowy, czyli zachodnioruskiego (białorusko-ukraińskiego) języka literackiego, który apogeum swojego rozkwitu osiągnął w wieku XVII, natomiast w następnym stuleciu zakres jego wykorzystania pozostał ograniczony praktycznie do piśmiennictwa powstającego w klasztorach greckokatolickich. Na książkę składają się cztery rozdziały poświęcone kolejno: grafice, fonetyce, morfologii i leksyce. Rozdziały poprzedza obszerny Wstęp, w którym poruszono szereg ważnych zagadnień związanych z sytuacją kulturalną i językową ziem białorusko-ukraińskich w XVIII w., wzajemnymi kontaktami białorusko-ukraińskimi, a także kontaktami z polszczyzną, kryteriami językowymi zezwalającymi na rozgraniczenie zabytków białoruskich i ukraińskich, historią drukarni w Poczajowie i jej działalnością wydawniczą, wreszcie charakterystyką badanego zabytku jako gatunku literackiego, jego potencjalnego pierwowzoru (-ów). Zakończenie przynosi umiejętne i detalowe podsumowanie analizy języka zabytku przeprowadzonej w czterech wcześniejszych rozdziałach. Ostatecznym i najważniejszym konsekwencją badawczym jest stwierdzenie, że "Nauki Parafialne" napisane są językiem o widocznych cechach ukraińskich, a zatem należy je uznać za tekst należący w pierwszym rzędzie do piśmiennictwa ukraińskiego XVIII w.