Omyłka (Bolesław Prus)

Akcja utworu „ Omyłka ” toczy się w niewielkim miasteczku w przededniu powstania styczniowego, a także w jego trakcie. Nastoletni Antek mieszka wraz ze swoją matką i opiekunką, jego starszy brat Władek studiuje medycynę w Warszawie. Matka chłopców zadowala się znacznym autorytetem w miasteczku. Jej dom jest miejscem spotkań miejscowej inteligencji, prowadzącej rozmowy polityczne. Niedaleko domu Antka stoi chata, w której mieszka starszy człowiek, od którego wszyscy stronią. Uważają go za zdrajcę i szpiega.

Wkrótce wybucha powstanie, a Antek i jego matka otrzymują list od Władka z wiadomością, iż zaciągnął się do powstańczego wojska. Także mieszkający w chacie starszy człowiek, uznawany za zdrajcę, rozgłasza w mieście, iż idzie do powstania. Wkrótce finguje swoją śmierć, a następnie powraca jako „bohater” i opowiada zmyślone historie o walkach. Tymczasem powstanie dociera do miasteczka i inicjuje się prawdziwa bitwa.