Harcerstwo na rusi i w rosji 1913 - 1920 (Sedlaczek Stanisław)

linia wydawnicza „Przywrócić Pamięć" ma przybliżyć współczesnemu społeczeństwu publikacje założycieli ruchu skautowego, twórców rozwoju idei i metodyki harcerskiej z lat 1911–1939. Reprint wydania z 1936 roku.

Harcerstwo na ziemiach Rusi i na szerokich obszarach Rosji, aż po Sybir, odegrało poważną rolę w wychowaniu narodowym młodzieży polskiej, jednocześnie rodzin stale tam osiadłych, jak rzuconych losami wojny.

Było ono jednym z ważkich czynników renesansu polskości w duszach wielu emigrantów, owego jego odrodzenia, które się dokonało pod wpływem rodaków, przybyłych czasu wojny z kraju. A i z dusz młodych wygnańców wojennych niejedna zawdzięcza Harcerstwu nie tylko wytrwanie w polskości i wierze, ale umocnienie się, lecz wyrobienie na świadomego i czynnego obywatela-Polaka.

Harcerstwo Rusi) było ośrodkiem i kierownikiem tej apostolskiej misji uharcerzania pokaźnych mas młodzieży, harcerski Kijów stał się siedzibą władz całej tej szerokiej organizacji i przodownikiem Ruchu, który nie tylko na kresach dawnej Rzeczypospolitej i na rosyjskiej obczyźnie ładne zapisał karty,ponadto przyniósł odradzającej się Polsce dar perfekcyjny dziesięciu tysięcy harcerzy, harcerek i przyjaciół Harcerstwa, przyniósł zjednoczonemu Harcerstwu w Polsce dar dorobku ideowego i metodycznego, doświadczenia organizacyjnego,, a także dar kilkunastu wartościowych wydawnictw harcerskich.

Praca obecna jest tylko szkicem, sam jej wymiar z góry przesądził taki jej charakter, wykluczając pełne wykorzystanie choćby tego materiału, jakim rozporządzałem. Musiałem zrezygnować z przedstawienia rozwoju Harcerstwa, nawet przykładowego, w poszczególnych środowiskach.

Poprzestając na charakteryzowaniu ogólnym Ruchu i ukazujeniu najczęściej akcji Naczelnictwa, bynajmniej nie miałem zamiaru pomniejszać ważności pracy i zasług pracowników poza Kijowem. Przeciwnie, pragnę, by szkic ten zachęcił do zbierania tworzyw, które żeby pozwoliły zobrazować precyzyjnie cały ruch harcerski w latach 1913 — 1920 na Rusi i w Rosji.

Przekracza już zupełnie ramy szkicu historia udziału harcerzy i harcerek Rusi i Rosji w polskiej akcji wojennej i pomocniczej dla wojska. Błyskotliwa książka Władysława Nekrasza „Harcerze w bojach" wykorzystała w tej mierze wszystkie materiały przystępne jej autorowi.

Jeśli chodzi o źródła, to najgorzej prezentuje się okres: koniec 1915 — początek 1917 r., okres pracy tajnej, a bujnie rozwijającej się. Okresowi poprzedniemu poświęcono artykuły w „Młodzieży" i „Harcach", napisane przez uczestników pracy „za świeżej pamięci", oraz ustęp w książce „Harcerze w bojach"; miałem także do dyspozycji relacje J.

i St. Grzymałowskich, specjalnie dla tej pracy napisane. Co prawda pomiędzy źródłami dotyczącymi samych początków Harcerstwa na Rusi istnieją pewne rozbieżności co do niektórych dat i szczegółów personalnych, jak to zaznaczam w odpowiednich miejscach.