Rękopis królodworski (Armoryka)

Rękopis królodworski ujrzał światło dzienne blisko dwieście lat temu. Odkrył go dnia 16 września 1817 roku Václav Hanka (1791-1861), czeski pisarz, językoznawca i wykładowca uniwersytecki. Twierdził on, że na ten cenny zabytek przypadkowo natrafił w wieży kościoła św. Jana Chrzciciela w czeskim mieście Dvůrze Královém nad Łabą. Miasto owo legitymuje się niezwykle starą metryką, a w średniowieczu miało znaczne znaczenie, dlatego odnalezienie właśnie tam, tak cennego zabytku średniowiecznego piśmiennictwa czeskiego, było wysoce prawdopodobne. Zabytek składa się 12 całych, zapisanych obustronnie kart pergaminowych i 4 kart pociętych na części. Wszystkie karty mają wymiar 12×7 albo 8 cm i od 31 do 33 linijek tekstu. Paski zaś posiadają po 2 cm szerokości. Barwa pergaminu jest żółtoszara, powierzchnia niektórych kart miejscami jest brudna, tekst zapisano pismem o kroju minuskuły, atramentem o żółtobrązowym kolorze, co wskazuje zarówno na to, że w jego składzie znajdują się związki żelaza, jak i na to, iż jego starzenie się jest bardzo nowoczesne. Obecnie manuskrypt przechowywany jest w dziale rękopisów i ksiąg rzadkich biblioteki Muzeum Narodowego w Pradze. Rękopis zawiera w sumie 14 utworów rzekomo pochodzących z XIII wieku, z czego 6 to pieśni epickie (Ludissa i Lubor, Czestmir, Zabój, Oldrzych, Benesz Harmanów, Jarosław), dwie pieśni liryczno-epickie (Jeleń oraz Zbychoń) wreszcie 6 pieśni lirycznych (Wianek, Jagody, Róża, Zazulka, Opuszczona, Skowronek). Wstępem opatrzył Andrzej Sarwa