Historia medycyny (PZWL Wydawnictwo Lekarskie)

Tytuł Historia medycyny Autor Tadeusz Brzeziński Język polski Wydawnictwo PZWL ISBN 978-83-200-4762-2 Rok wydania 2014 Warszawa Wydanie 4 liczba stron 490 Format pdf Spis treści Przedmowa do wydania trzeciego 5 Wprowadzenie do historii medycyny — Tadeusz Brzeziński 11 Dzieje historii medycyny 13 Podstawowe pojęcia metodologii historii medycyny 17 Paradygmat i jego znaczenie w historii nauki 22 Część I. Od empirii i filozofii przyrody do nauki 25 Rozdział 1. Dawna medycyna i lekarze. Studium kształtowania zawodu — Tadeusz Brzeziński 25 Medycyna a magia 26 Medycyna a religia 28 Medycyna i lekarze Mezopotamii 29 Medycyna i lekarze w starożytnym Egipcie 32 Medycyna i lekarze starożytnych Indii 33 Medycyna i lekarze w starożytnych Chinach 35 Medycyna i lekarze starożytnej Grecji 36 Medycyna i lekarze w starożytnym Rzymie 41 Chrześcijaństwo i medycyna wczesnego średniowiecza 44 Medycyna arabska 47 Świeckie szkoły medyczne w Salerno i w Montpellier 50 Początki uniwersyteckiego nauczania medycyny 52 Wydział lekarski Akademii Krakowskiej 55 Medycyna i studia lekarskie w epoce odrodzenia i baroku 56 Medycyna polska epoki odrodzenia i baroku 61 Oświecenie i jego wpływ na nauczanie medycyny 63 Próby zreformowania medycyny polskiej w wieku XVIII 65 Tendencje reformatorskie w nauczaniu medycyny u schyłku XVIII wieku 67 Rozdział 2. Początki i rozwój szpitali — Tadeusz Brzeziński 70 Szpitale przeciętniewieczne 71 Zakony szpitalne 74 Reformacja i kontrreformacja a szpitale 75 Szpitale generalne 76 Nowa sytuacja w szpitalnictwie w wieku XVIII 77 Szpitale psychiatryczne 79 Rozdział 3. Zdrowie i choroba w starożytności i średniowieczu — Tadeusz Brzeziński 81 Koncepcje zdrowia i choroby w najstarszych cywilizacjach 81 Chińska koncepcja walki przeciwieństw i równowagi w organizmie 85 Grecka filozofia przyrody a medycyna 86 Powstanie i rozwój teorii humoralnej 87 Hipokrates i jego szkoła 88 Greckie koncepcje anatomiczno-fizjologiczne po Hipokratesie 90 Szkoła aleksandryjska 92 Teoria solidarna i jej przedstawiciele 94 Pneumatyczna teoria zdrowia i choroby 94 Anatomia i fizjologia Galena 96 Koncepcje patologiczne Galena 99 Zdrowie i choroba w medycynie arabskiej 102 Anatomia i fizjologia w przeciętniewiecznej medycynie europejskiej 104 przeciętniewieczne pojmowanie choroby 108 Psychozy średniowieczne 110 Rozdział 4. U podstaw nowożytnego pojmowania zdrowia i choroby — Tadeusz Brzeziński 114 Prace anatomiczne epoki odrodzenia 114 Anatomia animata i odkrycie krążenia krwi 117 Jatrochemiczna interpretacja zdrowia i choroby 119 Zdrowie i choroba w interpretacji jatrofizyków 124 Początki anatomii mikroskopowej 130 Teoria preformacji i epigenezy 131 Thomas Sydenham i nozologia 134 Animizm i początki neuropatologii 136 Jatromorfologia 138 Rozdział 5. Medycyna zabiegowa — Witold Brzeziński 140 Chirurgia profesjonalna w najdawniejszych cywilizacjach 140 Zabiegi rytualne 141 Chirurgia w krajach starożytnego Wschodu 144 Chirurgia starożytnej Grecji i Rzymu 145 Pomoc przy porodzie i znajomość fizjologii kobiety 148 Rozdział chirurgii od medycyny 151 Chirurgia na obszarach miast włoskich i francuskich 152 Wojny jako naturalna szkoła chirurgiczna 155 dopełnianie ubytków krwi 157 Osiągnięcia techniki chirurgicznej 159 Ginekologia i położnictwo 161 Dzieje dentystyki 163 Powrót chirurgii do medycyny. Chirurgia uniwersytecka 165 Chirurgia w Polsce 165 Rozdział 6. Narodziny leku. Dawne terapie. Lek i jego formy, sposoby wytwarzania i dystrybucji — Aleksander Drygas 168 Narodziny leku 168 Pierwsza „profesjonalna" wzmianka o lekach z Sumeru 171 Ziołolecznictwo jako podstawowy kierunek rozwoju leków 172 Inne warianty leków naturalnych. Koproterapia 185 Środki lecznicze pochodzenia mineralnego 187 Rola leku w koncepcjach terapeutycznych Hipokratesa 187 Galen — duży reformator lecznictwa i lekoznawstwa 189 Wkład Arabów do rozwoju postaci leków 190 Narodziny aptek i aptekarstwa 191 Pochodzenie recepty. Pierwsze urzędowe lekospisy 196 System wagowy 200 Alchemia i jej związki z medycyną i farmacją 201 Paracelsus i koncepcje terapeutyczne jatrochemików 204 Teoria flogistonowa i początki innowacyjnej chemii 206 Apteka — miejsce wytwarzania leków 208 Początki aptekarstwa w Polsce 210 Rozdział 7. Higiena jednostkowa i społeczna, choroby zakaźne i wałka z nimi — Tadeusz Brzeziński 217 Religijne nakazy zdrowotne 217 Najdawniejsze zwyczaje i urządzenia higieniczne 218 Epidemie 221 Instytucja lekarza urzędowego — fizyka miejskiego 225 Girolamo Fracastoro i teorie epidemiologiczne 226 Początki medycyny pracy 228 Higiena osobista i komunalna w XV—XVIII stuleciu 228 Kołtun, czyli goździec — oryginalna choroba polska 230 Idea upowszechnienia wiedzy o chorobach i zapobieganiu im 232 Szczepienia ochronne 232 Część II. U podstaw współczesnej nauki medycznej 234 Rozdział 8. Rozwój nauk podstawowych i przedklinicznych — Andrzej Środka 235 Wyodrębnianie się nauk przedklinicznych w XIX wieku 235 Wiek XIX — stuleciem patologów 238 Rola i rozwój nauk morfologicznych 249 Fizjologia 253 Kartezjańskie źródła postępowej neurologii 261 Mikrobiologia lekarska 266 Ogólna charakterystyka nauk przedklinicznych w Polsce na tle medycyny światowej 272 Rozdział 9. Rozwój klinicznej medycyny wewnętrznej i specjalności pokrewnych — Tadeusz Brzeziński 288 Kolebka medycyny klinicznej — Lejda 288 Stara wiedeńska szkoła kliniczna 290 Paryż — początki podziału medycyny wewnętrznej na specjalności 292 Nowa wiedeńska szkoła kliniczna 295 Inne ośrodki kliniczne 296 Rozwój diagnostyki laboratoryjnej 297 Rozwój diagnostyki obrazowej 300 Wkraczanie inwazyjnych metod diagnostyki i terapii do medycyny wewnętrznej 305 Choroby układu krążenia 307 Rozwój pediatrii 309 Rozwój neurologii i psychiatrii 311 Dermatologia 316 Rozdział 10. Chirurgia i specjalności zabiegowe w XIX—XX wieku — Witold Brzeziński 318 Walka z bólem. Rozwój znieczulenia ogólnego 320 Znieczulenie miejscowe 324 Pokonanie zakażenia — rozwój antyseptyki i aseptyki 326 Tamowanie krwawienia i innowacyjnanie przy kompletowaniu ubytków krwi 330 Rozwój chirurgii jamy brzusznej 333 Endoskopia. Od diagnostyki do terapii 335 Wyodrębnianie się specjalności zabiegowych 339 Ortopedia i traumatologia 340 Chirurgia klatki piersiowej 343 Początki chirurgii transplantacyjnej 346 Neurochirurgia 348 Położnictwo i ginekologia 349 Powstawanie innych specjalności zabiegowych 353 Rozdział 11. Rozwój nauki o leku i jego wpływ na rozwój terapii — Aleksander Drygas 355 Stan farmakoterapii u schyłku XVIII wieku 355 Odkrycie alkaloidów i rozwój fitochemii 356 Poznawanie nowych środków leczniczych a terapia w XIX wieku 360 Pierwsza synteza naturalna i jej znaczenie dla późniejszej syntezy leków 361 Pierwsze środki chemiczne otrzymane w wyniku syntezy i zastosowanie ich w lecznictwie 365 Narodziny chemioterapii. Paul Ehrlich 372 Odkrycie enzymów, hormonówi witamin 374 Odkrycie sulfonamidów 395 Odkrycie antybiotyków 398 Główne kierunki dalszych poszukiwań terapeutycznych 401 Rozdział 12. Naturalne i niekonwencjonalne metody leczenia — Tadeusz Brzeziński 406 Akupunktura i przypiecki 407 Joga — sposób na życie współczesnego Europejczyka 410 Homeopatia 411 Irydodiagnostyka 415 Leczenie prądami biologicznymi 419 Wodolecznictwo Priessnitza i Kneippa 422 Chiropraktyka i osteopatia 423 Rozdział 13. Społeczne problemy medycyny. Zdrowie publiczne — Tadeusz Brzeziński 428 Johann Peter Frank i jego koncepcja policji medycznej 428 Epidemie XIX stulecia isposobywalki z nimi 430 Szczepienia ochronne jako metoda profilaktyczna 432 Medycyna społeczna jako przedmiot zainteresowania uczonych 435 Walka z chorobami społecznymi i rola w niej medycyny 437 Praca a choroby, początki medycyny pracy 438 Ubezpieczenia społeczne 439 Idea pomocy rannym na polu walki 441 Polska szkoła filozofii medycyny 443 Eugenika — założenia i ich manowce 445 Eutanazja jako problem społeczny 446 Eksperyment medyczny — wypaczenia i próby regulacji 447 Formy współpracy międzynarodowej w dziedzinie medycyny społecznej 449 Rozdział 14. Rozwój nauk medycznych i kształcenia lekarzy w Polsce w XIX i pierwszej połowie XX wieku — Tadeusz Brzeziński 450 Nauczanie medycyny pod zaborami 451 Polacy na uniwersytetach świata 455 Towarzystwa i czasopiśmiennictwo naukowe w okresie zaborów 456 Nauczanie medycyny w Polsce w okresie międzywojennym 458 Nauczanie medycyny i nauki lekarskie w latach II wojny światowej 458 Zmiana systemu nauczania po II wojnie światowej 461 Zakończenie 462 Zestawienie literatury uzupełniającej 465 Skorowidz rzeczowy 469 Skorowidz nazwisk 479