Faktyczność i obowiązywanie,562KS (120471) (Empik.com)

Teoria polityki i prawa, rozdarta teraz pomiędzy faktycznością i obowiązywaniem, rozpada się na odrębne dyscypliny, które nie posiadają już sobie prawie nic do powiedzenia. Napięcie pomiędzy podejściem normatywistycznym, któremu stale grozi utrata kontaktu z rzeczywistością społeczną, a podejściem obiektywistycznym, które wycisza wszelkie aspekty normatywne, można postrzegać jako przestrogę przed przywiązaniem się do spojrzenia ukierunkowanego na jedną dyscyplinę i zachętę do otwartości na zróżnicowane stanowiska metodologiczne (uczestnik vs.

obserwator), na rozmaite cele teoretyczne (wyjaśnienie wyławiające sens i analiza pojęciowa vs. Opis i wyjaśnienie empiryczne), wreszcie otwartości na różnorodne perspektywy wynikające z ról (sędzia, polityk, prawodawca, klient, obywatel państwa).

Habermas porusza się swobodnie po tym szerokim polu badawczym. (...) polityka praworządnych i demokratycznych społeczeństw Zachodu traci dziś orientacji i pewności siebie. Za zasłoną retoryki rządzi małoduszność.

ponadto w ustabilizowanych demokracjach instytucje wolności nie są już niezagrożone, choć społeczeństwa zdają sie tam dążyć raczej do pokaźniejszej aniżeli do mniejszej demokracji. Przypuszczam jednak, że zaniepokojenie ma jeszcze głębsze podstawę - jest nią mianowicie przeczucie, iż w warunkach całkowicie zsekularyzowanej polityki praworządne państwo bez radykalnej demokracji nie może istnieć ani się utrzymać.