Hermeneutyka topiki o dowodach sofistycznych (Wydawnictwo Naukowe PWN)

Hermeneutyka to tekst, który Arystoteles poświęcił problematyce języka i właściwego znaczenia słów. Tytuł został nadany mu przez późniejszych komentatorów, którzy uznali go za traktat poświęcony wypowiadaniu się i interpretacji.

Topiki pomyślane są jako podręcznik mówcy i dialektyka, w których znaleźć można pewne recepty na produktywną argumentację. Jest to tekst z pogranicza retoryki i logiki. W O dowodach sofistycznych Arystoteles analizuje logiczną też paralogiczną zawartość sylogizmów, a także dowodów logicznych, którymi niejednokrotnie posługiwali się,,sofiści".

Jak zauważył przytomnie Arystoteles: tak jak (...) ci, którzy nie są uprawni w rachowaniu kamyczkami, mogą być oszukani poprzez biegłych, w ten sam sposób ponadto i w dowodzeniu ci, którzy nie są należycie obeznani ze znaczeniem słów, są wprowadzani w błąd zarówno wtedy, gdy sami dyskutują, jak i wtedy, gdy innych słuchają.

Dlatego także zadaniem filozofa jest refleksja nad językiem, słowami, a także pozorem mądrości czy logicznej argumentacji, który prosto może powstać w wyniku sprawnego posługiwania się mową. Arystoteles nie zajmował się wyłącznie podstawami logiki i zasadami wnioskowania - świadomy był tego, że myślenie przebiega w języku, że argumentuje się słowami i dlatego potrzebna jest nauka o interpretacji, retoryce, sposobach przekazywania treści oraz o,,dowodach sofistycznych", które są jedynie pozorem poprawnych dowodów.

Sofiści tak naprawdę nie zniknęli ze świata, ale odradzają się w każdej epoce, tyle że pod inną nazwą. Niemniej ludzi posługujących się błędnymi zasadami myślenia, ale będącymi skutecznymi mówcami, wcale nie ubywa.

Z tego względu opracowane przez Arystotelesa zasady argumentacji, interpretacji i diagnozy,,dowodów sofistycznych" nigdy nie stracą na aktualności.