Wszystkie ziarna piasku (Czarne)

Sahara Zachodnia, ostatnia afrykańska kolonia i - jak mawiają sami Saharyjczycy - największe więzienie świata. Szesnaście lat wojny między partyzantami Frontu POLISARIO a wojskami marokańskimi i dwadzieścia pięć lat negocjacji nie przyniosły rozwiązania konfliktu.

W jego wyniku połowa rdzennej ludności uciekła do Algierii i mieszka w obozach uchodźców. Druga żyje pod brutalną marokańską okupacją. Dzieli ich zbudowany poprzez Marokańczyków,,mur wstydu" - fortyfikacja wojskowa, od której większy jest jedynie wielki Mur Chiński.

Tymczasem organizacje międzynarodowe, powołane by bronić pokoju na świecie, zdają się cierpieć na ciężki przypadek hipokryzji i przewlekłej niemocy. Gdy Bartek Sabela jechał do El Aaiún, stolicy okupowanej Sahary Zachodniej, instrukcja, którą otrzymał od saharyjskich aktywistów, brzmiała:,,Nie rozmawiaj z nikim dłużej niżeli czterdzieści sekund, nigdy nie podawaj żadnych szczegółów, miejsc, nazwisk".

Musiał kłamać, żeby przedostać się poprzez granicę, a ukrywając się przed marokańską policją, obserwował, jak wygląda życie w okupowanym mieście. Pojechał też na drugą stronę muru, na Terytoria Wyzwolone kontrolowane poprzez partyzantów walczącego o niepodległość POLISARIO.

I do Algierii, gdzie poprzez niemało tygodni mieszkał w obozach dla saharyjskich uchodźców - jedynym w swym rodzaju w pełni zorganizowanym państwie na wygnaniu. Książka przejmująca, świetna. Pierwsze dwie strony - o parzeniu herbaty i wymalowanym olejną farbą pokoju - czytałem z takim poczuciem, jakbym to sam napisał.

Widywałem takie pokoje i piłem taką herbatę, lecz nie w tak dramatycznych okolicznościach. No ale przecież w tej książce nie chodzi o picie herbaty. I mimo że chciałoby się nie dowiadywać już więcej, nie można przestać czytać.

Krzysztof Środa Przejmujący reportaż Bartka Sabeli wydobywa na światło zapomniane dla jednych i nieznane dla innych miejsce na mapie oraz jego heroicznych mieszkańców. Jest tu tyle magii, liryzmu i osobistego spojrzenia, ile trzeba, żeby w sposób niezauważalny chłonąć opowieść i pozostać z wrażeniem,,,jakbym tam był (z autorem)".

A zarazem tyle mocnej wiedzy na temat polityki, społeczeństwa, kultury miejsca, iż po lekturze książki ma się poczucie: oto nowa, porządnie zgłębiona kraina. Będę czekał niecierpliwie na następną książkę.