10 dzielnych ludzi (Zysk i S-ka)

"Kołakowskiego nie należy drukować, korzyść będzie dając ten papier na podręczniki dla dzieci szkolnych (...). Odpowiadając na pytanie Fourier, jak wyobraża sobie sytuację, gdyby Polska w 1945 r. Znalazła się pod innymi rządami, Tyrmand stwierdził, że osiągnęłaby poziom gospodarczy dzisiejszej Danii i Norwegii (...).

J. Szpotański w obawie przed ewentualnym zatrzymaniem nie ma przy sobie opracowanych paszkwili, a wyucza się ich na pamięć..." (fragmenty książki) Poeci, pisarze, bard opozycji i filozof. Ludzie z rozmaitych pokoleń i różnorodnych środowisk.

Łączy ich jednak wspólny mianownik: w mrocznych czasach Polski Ludowej wszyscy zostali uznani za wrogów komunistycznego reżimu i znaleźli się w intensywnym zainteresowaniu Służby Bezpieczeństwa. Warto wiedzieć, jak na przeróżne sposoby uprzykrzano im życie, utrudniano możliwości tworzenia, a niekiedy wręcz egzystencji.

Niektórzy trafi li do więzienia, inni znaleźli się na emigracji. Lecz żaden z nich się nie ugiął przed opisanymi w książce działaniami bezpieki. Pozostali arystokratami ducha. Nie ma jednej prawdy o PRL-u.

Podobnie jak nie ma jednego życiorysowego schematu. Jeśli uznać tamte czasy za swoiste piekło dla ludzkich charakterów, ogień, który jednych dewastował, innych hartował i uszlachetniał. Wobec ogromu pokus i stałego nacisku opresyjnego systemu, w którym metodą rządzenia było łamanie jednostek i całych zbiorowości, takstwarzali zatomizowaną masę, trudno było pozostać przyzwoitym i nieraz wymagało to heroicznych wysiłków.

Było jednak możliwe. (...) Konsultantem i przewodnikiem po owych czasach pokus i znieprawień jest Piotr Gontarczyk, perfekcyjny historyk, badacz wnikliwy i odważny, a jednocześnie obdarzony darem lekkiego pióra, co powoduje, że jego prace nie tylko poszerzają wiedzę czytelnika o epoce ciągle niedużo znanej i solidnie zakłamanej, lecz dostarczają także przyjemności czytania.

10 szkiców Gontarczyka, które złożyły się na niniejszą publikację, mówi o atrakcyjnych kolejach losu znanych twórców. (...) Jednak w dziełach, które tworzyli, byli zbyt dobrzy, aby uniknąć zainteresowania Służby Bezpieczeństwa.

Marcin Wolski Piotr Gontarczyk (ur. W 1970 r.) - historyk, politolog. Autor książek m.in. Pogrom$476 Zajścia polsko-żydowskie w Przytyku 9 marca 1936 r. (2000), Polska Partia Robotnicza.Droga do władzy (1941-1944) (2003), Tajny współpracownik "Święty".

Dokumenty archiwalne sprawy Mariana Jurczyka (2005). Wspólnie ze Sławomirem Cenckiewiczem napisał głośną książkę SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii (2008). Jest także autorem ponad 150 artykułów, które publikował w czasopismach naukowych i w prasie, z reguły w "Życiu", "Rzeczpospolitej", "Gazecie Polskiej".