Uchodźczynie - kobiety, matki, banitki Katarzyna Kość-Ryżko

Książka powstała na skutek czego kilkuletnich badań prowadzonych w środowisku uchodźczyń oraz migrantek przymusowych zamieszkałych w Polsce i pochodzących zwykle z azjatyckiej części byłego ZSRR.

Książka UCHODŹCZYNIE - kobiety, matki, banitki, zrodziła się z obserwacji, że sytuacja migrantek przymusowych radykalnie różni się od tej, jaka jest udziałem mężczyzn uchodźców, a doświadczenia, takie jak uchodźstwo, przemoc i obcość kulturowa, zmuszają do przewartościowania dotychczasowego obrazu siebie. Kobiety w Drodze tracą nieraz swoją wcześniejszą tożsamość w,,kulturowo sformatowanej" formie (matek, żon, sióstr i córek przynależnych do wspólnoty) i muszą,,zbudować siebie" od nowa. Doświadczenie to, skazuje je nierzadko na banicję kulturową i uchodźstwo permanentne - przeżywane każdego dnia od nowa. Fakt ten decyduje o tym, jak ułożą się ich relacje z przedstawicielami lokalnej wspólnoty. Narracje migrantek przymusowych stanowią nie tylko źródło wiedzy o ich życiu w Polsce,jeszcze odzwierciedlenie przekonań o sobie, otaczającej rzeczywistości i sensie życia. W efekcie powstał,,portret wieloraki" damskiego uchodźstwa, pełen odcieni i niejednoznaczności, utrudniający generalizacje i zmuszający do zajęcia własnego stanowiska.

Celem prezentowanego opracowania było, między innymi, poznanie wpływu, jaki na kształtowanie się tożsamości kobiet uchodźczyń ma sytuacja, w której się znalazły i fakt, iż są uciekinierkami, które porzuciły swoje własne środowisko kulturowe. Autorka poszukiwała odpowiedzi na pytanie na ile kultura pochodzenia staje się dla nich ciążącym bagażem - balastem utrudniającym radzenie sobie z szokiem kulturowym i adaptacją do nowych warunków, a na ile bogactwem dającym siłę i determinację w rutynowym życiu (poszerzającym perspektywę psychologiczną i spektrum doświadczania świata). Jednym z zamierzeń badawczych było więc poznanie, czy kultura w ich przypadku pełni rolę uwznioślającą, czy upokarzającą.

Jednym z głównych zamierzeń autorki była również analiza przebiegu pracy nad własną tożsamością kobiet uchodźczyń i sposobu, w jaki odzwierciedla się to w ich języku samoopisu, a także konstruowanej narracji biograficznej. Znacznym zagadnieniem były więc kategoryzacje używane przez rozmówczynie na określenie swego statusu sprzed ucieczki i aktualnie.