Patriotyzm, etnocentryzm, nacjonalizm. - Piotr Radkiewicz

Patriotyzm. Etnocentryzm. Nacjonalizm. Te trzy pojęcia wyznaczają w naukach społecznych kierunki refleksji teoretycznej i badań w dziedzinie szeroko rozumianych postaw narodowych. Ich wspólnym mianownikiem jest świadomość przynależności do określonej grupy narodowej i wynikające z tego poczucie grupowej identyfikacji.

Przynależność do grup etnicznych i narodowych, wraz z rozległym spektrum zjawisk towarzyszących, była i jest obiektem zainteresowania wielu gałęzi nauk o człowieku. Perspektywa przyjęta w tej monografii polega na wyeksponowaniu psychospołecznych aspektów poczucia identyfikacji narodowej.

Piotr Radkiewicz porządkuje pojęcia patriotyzmu, etnocentryzmu i nacjonalizmu, rozpatrując zachodzące między nimi powiązania, poszukuje psychospołecznych uwarunkowań postaw narodowych, a także relacjonuje wyniki badań nad ekspresją form patriotyzmu i etnocentryzmu w kilkudziesięciu państwach Europy.

"Ta praca jest czymś więcej, aniżeli wskazuje tytuł. Nie tylko wszechstronnie demonstruje interdyscyplinarną wiedzę na temat postaw narodowych i świeże wyniki badań empirycznych na ich temat, lecz także dowodzi znaczenia tych postaw dla konfliktu, który dzieli Polaków.

Autor wykazuje szeroką erudycję, korzystny naukowy język, czasem swadę publicystyczną. Całość ma klarowną strukturę i wyraźny cel: pokazać, jak najróżniejsze rozmiary postaw narodowych i stosunek Polaków do roli religii w życiu publicznym mogą produkować linie podziału pomiędzy Polakami, jak różnicują orientacje polityczne i rozumienie i stosunek do demokracji.

Po przeczytaniu maszynopisu książki […] uwierzyłam, że w praktyce (a nie tylko w teorii) osiągalne i twórcze jest uprawianie przez psychologów „perspektywy makropsychologicznej”. Książka powinna zainteresować wszystkich, którzy chcą zrozumieć związki pomiędzy procesami społecznymi, psychologicznymi i polityką, które w najróżniejszych konfiguracjach wpływają na obserwowane w Polsce podziały i konflikty.

Dla wielu studentów może być bogatym źródłem aktualnej wiedzy naukowej (najczęściej psychologicznej) na temat różnorakości postaw narodowych i ich społeczno-psychologicznych i politycznych korelatów. Źródłem tym bardziej cennym, iż kilka z prezentowanych teorii i wyników badań przedstawia aktualne zjawiska społeczne w innym świetle, aniżeli czynią to klasyczne teorie identyfikacji i postaw narodowych, a także inaczej niżeli widzi to niemało osób, publicznie zabierających głos na tematy nacjonalizmu, patriotyzmu i aktualnych konfliktów politycznych.

" Z recenzji prof. Dr hab. Krystyny Skarżynskiej