Tak jakby nic się nie wydarzyło

Pierwsza w Polsce publikacja poświęcona praktyce performatywnej Forced Entertainment – brytyjskiej grupy, działającej nieustannie od 1984 roku. Forced Entertainment korzysta z estetyki i narracji codzienności, mieszając jej prostotę wizualną, brak ładności z absurdem i ironią.

Założycielem i liderem kolektywu jest Tim Etchells – pisarz, reżyser, artysta wizualny. Dokonał on także wyboru tworzyw do książki, która gromadzi teksty reżysera z lat 1994–2013: eseje, teksty sceniczne, notatki, transkrypcje cyklu pracy teatralnej.

Uzupełnieniem odśrodkowej perspektywy twórcy, poprzez lata piszącego i opisującego swoją praktykę artystyczną, są krytyczne analizy badaczy teatru (Hansa-Thiesa Lehmanna i Floriana Malzachera), rozmowy z reżyserem przeprowadzone przez Adriana Heathfielda i Katarzynę Tórz oraz materiał ikonograficzny – fotografie ze spektakli i prac wizualnych Etchellsa.

Pod redakcją Katarzyny Tórz. Publikacja jest powiązana z tegoroczną odsłoną festiwalu Malta. • • • Tim Etchells (ur. 1962) – dyrektor artystyczny grupy Forced Entertainment. W 1984 roku, po studiach na Wydziale Dramatu na Uniwersytecie Exeter, wraz z grupą przyjaciół postanowił przenieść się z południa Anglii na północ, do przemysłowego miasta Sheffield, aby tam poprzez teatr mówić o współczesności.

Z czasem okazało się, iż tematy, które ich fascynują – eksperymenty z językiem i szukanie nowych form narracji, obrzeża i skutki uboczne systemu, samotność, dla której scenerią jest nadmiar i rozrywka, eksploatowanie klisz kultury masowej i szukanie w niej poezji – wymuszają wyjście poza teren sceny.

Grupa wywarła ogromny wpływ na rozwój brytyjskiego teatru niezależnego, a jej znaczenie w teatrze europejskim jest dziś niekwestionowane. W swym dorobku Etchells – równocześnie jako artysta działający z grupą, jak i indywidualnie – ma więc nie tylko spektakle, lecz także akcje site-specific, cykle fotograficzne, instalacje, projekty audiowizualne i literackie.

Tim Etchells kieruje procesem twórczym grupy, jest reżyserem wszystkich spektakli Forced Entertainment i autorem wielu tekstów scenicznych. W niektórych przedsięwzięciach, przede wszystkim w spektaklach wielogodzinnych, występuje w dodatku jako aktor.

• • • Fragment – Poradzę sobie – odpowiedział. – Wracam do Stambułu, by założyć teatr. Milczałem, spoglądając to na Nie-Ahmeda, to na śmieci latające po chodniku. – Sztuka to miejsce, gdzie mówi się barwnie, gdzie mówieniem przywraca się językowi życie, gdzie reanimuje się idee, obraca nimi i pokazuje ich drugą stronę – dodał.

– Sztuka to miejsce wyłomu w starych ideach, otwierania ich i tworzenia w nich nowych. Sztuka jest narzędziem nawigacji, lepszym niżeli GPS. To broń ulepszona niż koktajl Mołotowa. – Performans? – zapytałem.

– Wierzę w to – odpowiedział. – Performans stwarza przestrzeń, w której realne są rozmaite rodzaje kontaktów, różne warianty rozmów. To miejsce dające możliwość wyjścia na zewnątrz, odejścia od powszechnej skłonności do ulegania utowarowionemu pożądaniu, opakowanemu, strzaskanemu i ukrytemu w panice i terrorze.

Siedzieliśmy jeszcze poprzez chwilę. Po jakimś czasie Nie-Ahmed zebrał się do wyjścia. Księżyc był w pełni. Wszystko można było zobaczyć i usłyszeć. Światła miasta, daleki ruch uliczny, walające się śmieci i odbicie księżyca w wodzie.

Tytuł Tak jakby nic się nie wydarzyło Autor Tim Etchells Wydawnictwo Korporacja HA!ART EAN 9788364057687 ISBN 9788364057687 Kategoria Sztuka\Teatr linia Teatralna ilość stron 320 Format 15.5x22x2.4 cm Rok wydania 2015 Oprawa Miękka Wydanie 1 Waga 0.532 kg