Optimum 2.0. Idea cyberpsychologii pozytywnej

Rozwój nienaturalnej inteligencji jest odważną, by nie powiedzieć: brawurową szarżą ku granicznym słupom człowieczeństwa. Rozwój sztucznej inteligencji osiągnął zniewalającą skalę, a kolejne innowacje zagęszczają sieć interakcji ludzi z cyfrowymi artefaktami. Wynalazki budzą zachwyt i przerażenie. Jest to widoczne w badaniach prowadzonych w ramach cyberpsychologii, których przedmiotem jest z zasady „ciemna strona" relacji człowiek−technologia: od lęku przed cyfryzacją, przez liczne uzależnienia, po niepokój związany z perspektywą pojawienia się systemów o nadludzkich możliwościach. Czy świeże technologie są jedynie źródłem stresu i niepokoju? Czy cyberpsychologia musi być rozwijana wyłącznie w wiktymologicznym ujęciu? Gdy wypowiadam słowo „innowacja", pierwsza sylaba odnosi się już do historii techniki. Nie inaczej zdarzyło się w przypadku tej książki! nowe wydanie odzwierciedla tempo rozwoju SI: niemało z koncepcji, które w pierwszej edycji książki (2021) miały status postulatów, w Optimum 2.0 są już elementem naszej codzienności. Paweł Fortuna proponuje powiększenie badań nad interakcjami człowieka ze sztucznymi jednostkami o rozmiar będący domeną psychologii pozytywnej, a więc dobrostan rozumiany jako stosowne funkcjonowanie. Nową perspektywę określa mianem „pozytywnej cyberpsychologii" i w kolejnych rozdziałach odsłania drzemiący w niej naukowy i poręczny potencjał. Autor prowadzi Czytelnika przez uniwersum jednostek, które bazują na SI, a następnie przedstawia realne i ewentualne przykłady systemów hybrydowych wpływających na udoskonalenie satysfakcji z życia oraz wspierających rozwój wybranych sił psychicznych: kreatywności, dzielności, dobroci, przywództwa, pokory i nadziei. Refleksja psychologiczna jest przy tym spleciona z rozważaniami dotyczącymi istoty człowieczeństwa, transhumanizmu i futurologicznych wizji „silnej" SI. Trzeba dać szansę na pozytywne spotkanie ludzkiej mądrości z cyfrową technologią. Pierwszym i podstawowym krokiem jest ulepszone poznanie nienaturalnych jednostek, które już są obecne na deskach teatru życia codziennego, a kolejnym krytyczne spojrzenie na możliwości kształtowania wartościowych interakcji z nimi. Jeśli idea tworzenia pozytywnych systemów się sprawdzi, będzie można ją przekazać młodym ludziom. Zaproponujmy im coś więcej aniżeli nowy smartfon, wi-fi i pakiet przestróg przed sidłami uzależnień. Z tekstu Autor książki zaprasza nas do, jak to określił Max Tegmark, najważniejszej rozmowy naszych czasów, czyli dyskusji o tym, jakie są kluczowe dążenia człowieka, odbywającej się w kontekście rozwoju technice, a szczególnie solidnej nienaturalnej inteligencji, która zdolnościami poznawczymi może przerosnąć ludzi i tym samym doprowadzić do nieprzeciętnych w historii ludzkości zmian. Zdarzenia i procesy, jakie obserwujemy aktualnie, wskazują na to, że zmiany te są nieuniknione. Nie jest jednak przesądzone w jakim kierunku będą one podążały. […] Jako swój wkład do wspomnianej rozmowy Autor ukazuje ideę cyberpsychologii pozytywnej. Stwierdza, że „cyberpsychologia pozytywna jest na razie jedynie projektem, promykiem wysłanym w intelektualną przestrzeń". Taka charakterystyka książki jest jednak, moim zdaniem, zbyt skromna w stosunku do treści, którą otrzymujemy. Prof. Dr hab. Piotr Kulicki Lektura tego tekstu jest wyjątkowo przyjemna, „inkluzywna", a jego Autor wykazuje obszerne umiejętności w zakresie popularyzacji wiedzy psychologicznej, a także kulturoznawczej. To połączenie cyberpsychologii ze współczesną refleksją związaną z kulturoznawstwem medialnym, a choćby informatyką społeczną jest niezbędne do głębszego zrozumienia kontekstów, w jakich współcześnie funkcjonuje człowiek – twórca nienaturalnej inteligencji, element systemów hybrydowych, użytkownik i kreator nowych mediów i nowych rozwiązań technicznych. Prof. Dr hab. Agnieszka Ogonowska Autor przeanalizował liczne publikacje naukowe i stworzył zbiór opisów wielu fascynujących projektów naukowych. […] Czytelnik poznaje więc nie tylko kluczowe dla tematyki książki eksperymenty czy technologiczne rozwiązania, lecz także tło ich realizacji, uwarunkowania czy niebanalne fakty biograficzne. Książkę tę postrzegam jako nad wyraz znaczną, konieczną i mającą duże znaczenie społeczne. Jestem pewny, że będzie ona czytana przez zróżnicowane grupy czytelników, od młodzieży po seniorów, od uczniów po profesorów, od cyber-pasjonatów po cyber-sceptyków. Dr hab. Michał Klichowski, prof. UAM Tekst składa się z pięciu rozdziałów. Każdy jest opatrzony streszczeniem wraz z kluczowymi pojęciami, a stanowczą treść poprzedzają dane kontekstowe wprowadzające w tok rozumowania. W pierwszej części wyjaśniam ideę cyberpsychologii pozytywnej jako perspektywy badawczej, w ramach której można gromadzić informacje dotyczące korzystnego dla człowieka funkcjonowania w systemach hybrydowych. Następnie rozważam ideę projektowania takich systemów hybrydowych, które zasługują na miano pozytywnych, dzięki czemu zastosowanej technologii można aby nadać atrybut „well". W kolejnej przybliżam fenomen nienaturalnej inteligencji i zasilanych nią artefaktów, konfrontując potoczne przekonania z rozstrzygnięciami naukowców. W dalszej części przyglądam się pozytywnym interakcjom człowieka z „inteligentnymi" artefaktami. Czynię to z dwóch perspektyw branych pod uwagę w badaniach nad dobrostanem: hedonistycznej i eudajmonistycznej. Zgodnie z tym w rozdziale czwartym referuję wyniki badań dotyczących podmiotowych i przedmiotowych uwarunkowań satysfakcji osób stykających się ze nienaturalnymi jednostkami, a w ostatnim rozdziale zastanawiam się nad wyzwoleniem potencjału drzemiącego w innowacjach na rzecz kształtowania potężnych stron człowieka. Tekst uzupełniają liczne odsyłacze do danych zamieszczonych w Internecie w postaci kodów QR. Z tekstu Tytuł Optimum 2.0. Idea cyberpsychologii pozytywnej Autor Paweł Fortuna Wydawnictwo PWN EAN 9788301234973 ISBN 9788301234973 Kategoria Nauka i technologia\Nauki społeczne ilość stron 382 Rok wydania 2024 Wydanie 2