Kamień i chleb. wybór poezji i prozy oraz tłumaczenie jerzy snopek (Biały Kruk)

János Pilinszky (1921–1981) należy do najmocniej lubianych węgierskich pisarzy XX w. Jeszcze za życia uwielbiano go za czołowego reprezentanta swego pokolenia, otaczając niemal kultem. Jego twórczość, zwłaszcza zagadkowa i przejmująca poezja, wywierała na Węgrów jakby nadprzyrodzony wpływ. Jak był on znaczny, niech zaświadczy nawet scena przywołana we wstępie poprzez tłumacza: „Po którejś z jego ‘bezkresnych nocy’ nagle w przejściu podziemnym został wraz z przyjacielem otoczony przez watahę konkretnie podejrzanych i niezupełnie trzeźwych typów. No to chyba koniec z nami, pomyślał małodusznie ów przyjaciel. Tymczasem Pilinszky, absolutnie nieświadomy niebezpieczeństwa, zaczął ni stąd, ni zowąd recytować przed tym przypadkowym audytorium swoje wiersze. Atrakcyjna twarz rozjaśniona natchnieniem, sugestywny głos – niedługo mówiąc: potoczny wzorzec poety… I stał się cud: pomruki zdziwienia i oburzenia z wolna ucichły, wszyscy zastygli w zasłuchaniu".
Pilinszky był po ojcu potomkiem polskiego uchodźcy, a po matce odziedziczył związki z kulturą francuską. Nie sposób nie odnotować jego czułego stosunku do narodu polskiego – zauważa Jerzy Snopek. Ale mimo takiego rodowodu był na wskroś węgierski, co jego rodacy odczuwali i szanowali. Młodość jego miała dramatyczne koleje losu. W marcu 1944 r. Wcielony do armii, był najpierw artylerzystą, potem znalazł się na froncie zachodnim, żeby w maju 1945 r. Trafić do obozu Unry we Frankfurcie. Widział nieludzki głód, śmierć, upokorzenie. Uwolniony od munduru, młody, wrażliwy i wykształcony pisarz pracował początkowo jako kelner, tragarz, służący.
Był twórcą wszechstronnym, uprawiał także prozę, w tym eseistykę. „Sięga on – pisze nadzwyczajny tłumacz i badacz literacki prof. Jerzy Snopek – do przeróżnych zjawisk kultury europejskiej. Pilinszky utożsamia się typowo z Europą chrześcijańską. Traktuje przy tym chrześcijaństwo ze swoiście ekumeniczną otwartością. Źródła głębokich przeżyć moralnych i estetycznych znajduje jednocześnie w mistyce Wschodu, jak i w tradycji łacińskiej. W obrębie zachodniego chrześcijaństwa podwyższa się ponad poreformacyjne podziały, choć katolicyzm, z zasady ze względu na szczególne umiłowanie Chrystusa, jest mu najbliższy. Jak sam wyznał, w czasie II wojny światowej, w momencie arcytrudnego doświadczenia egzystencjalnego, najważniejszą dlań książką, a właściwie jedyną osiągalną, okazała się Biblia".
Tom „Kamień i chleb", spektakularnie przyozdobiony przykładami współczesnego malarstwa węgierskiego i fantastycznie przetłumaczony, oddaje w pełni bogactwo twórczości Jánosa Pilinszkyego z wyraźnym akcentem na poezję. To pierwsza w Polsce tak obfita prezentacja twórczości tego narodowego pisarza węgierskiego.

Tytuł Kamień i chleb. Dobór poezji i prozy, a także tłumaczenie Jerzy Snopek Autor János Pilinszky Tłumacz Jerzy Snopek Wydawnictwo Biały Kruk EAN 9788375533194 ISBN 9788375533194 Kategoria Literatura\ładna liczba stron 312 Rok wydania 2021 Oprawa Twarda Wydanie 1