Saturnin (Afera)

Czy istnieje czeska książka, którą Czesi wolą od Szwejka$832 Nie, powiecie. A jednak! Istnieje i po 60 latach powraca w nowym polskim przekładzie! Powieść Zdeňka Jirotki od 1942 niezmiennie bawi kolejne pokolenia czeskich czytelników.

Autor wydał ją jako swój debiut i właściwie do końca (wcale nie niedługiego, bo 92-letniego) życia mógłby siedzieć z założonymi rękami ze (słusznym) przekonaniem, że dla literatury czeskiej zrobił wystarczająco dużo.

W czym tkwi czar Saturnina$833 To absurdalny angielski humor w czeskim wydaniu. Miks nadzwyczajny. Perypetie charyzmatycznego służącego Saturnina (pierwowzorem bohatera była postać angielskiego kamerdynera Jeevesa z humoresek P.G.

Wodehouse'a), jego oryginalnego pana, irytującej ciotki Kateřiny, jej syna Milouša, doktora Vlacha, efektownej panny Barbory i innych barwnych postaci podbiły serca Czechów tak sprawnie, iż powieść 75 lat po premierze zwyciężyła w plebiscycie Książka Stulecia Magnesia Litera, pokonując samego Szwejka.

Wcześniej, w 1994, zdobyła tytuł Książka najbliższa sercu w konkursie zorganizowanym poprzez Czeską Telewizję.,,Czytałem i śmiałem się często. Mina mi zrzedła, kiedy przeczytałem fragment, w którym doktor Vlach stwierdził, że śmiech,,to reakcja na przeżyte w rzeczywistości lub wyobraźni niebezpieczeństwo, pojawia się niejednokrotnie u osób o inteligencji niższej od przeciętnej".

Trudno. Czytałem dalej i śmiałem się jednakowo często". - Artur Andrus Zdeněk Jirotka (ur. 1911 w Ostrawie, zm. 2003 w Pradze), pisarz, satyryk, felietonista, znany z angielskiego humoru, którego używał na sposób czeski.

Wyrzucony ze szkoły realnej, zdobył zawód murarza. W 1933 ostatecznie zdał maturę, po czym wstąpił do wojska, gdzie służył do 1939 jako oficer piechoty. Niebywały sukces jego debiutanckiej powieści Saturnin uczynił z Jirotki pełnoetatowego pisarza.

Żadna późniejsza książka nie przyćmiła blasku tej pierwszej, choć kolejne także cieszyły się dużym zainteresowaniem czytelników, a kryminał humorystyczny Człowiek z psem (Muž se psem) został zekranizowany w Polsce (film,,Walet Pikowy" w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego, 1960).

Jirotka jako redaktor i felietonista współpracował m.in. Z dziennikiem,,Lidové noviny", poprzez długie lata był redaktorem naczelnym tygodnika satyrycznego,,Dikobraz". Jest autorem wielu słuchowisk radiowych.

Zdeněk Jirotka jest do dziś uznany przez Czechów za specyficzny humor prosto z dzieł angielskich satyryków Jerome'a K. Jerome'a czy P.G. Wodehouse'a. Jego legendarna powieść Saturnin została jak dotąd przełożona na 8 języków.