Żelazny krok potężnych, zdyscyplinowanych szeregów (VON BOROWIECKY)

Dzieje obozu piłsudczykowskiego od lat cieszą się wśród historyków i nie tylko (też politologów, prawników) niesłabnącym zainteresowaniem. Możemy nawet zauważyć pewną modę (naukowy nurt), ukierunkowaną na badanie biografii Józefa Piłsudskiego, mniej lub bardziej znanych piłsudczyków, działalności i myśli politycznej poszczególnych środowisk szerokiego i wewnętrznie różnorodnego obozu piłsudczykowskiego.

Książka Sikorskiego dotyka jednak tematyki w polskiej historiografii współczesnej prawie nieznanej. Autor podjął się szczegółowej, momentami drobiazgowej analizy myśli politycznej mało znanej, lecz wpływowej w obozie rządzącym po śmierci Piłsudskiego grupy,,Zaczynu".

Na początku lat 30. Wielu późniejszych członków,,Zaczynu" zgromadziło się wokół nieco nieodgadnionego (zorganizowanego na wzór lóż wolnomularskich) Zakonu Dobra i Honoru Polski. Wówczas ideowymi patronami środowiska byli: Walery Sławek i Adam Skwarczyński - niepoprawni romantycy i idealiści, którzy później nie odegrali już tak znaczącej roli.

Chodziło o stworzenie prężnie działającego, silnego środowiska, które wypracowałoby własny program polityczny, który - jak sądzono - stałby się programem obozu rządzącego.,,Zaczyn" zaproponował dość oryginalną koncepcję,,polskiego państwa totalnego", w myśl po wielokroć powtarzanej zasady:,,Nie Polska dla Polaków, ale Polacy dla Polski".

Pamiętać należy przy tym, że ten program,,centrowego totalizmu" o nacjonalistycznym obliczu mało miał wspólnego z faszyzmem, a jeszcze mniej z nazizmem, choć, o czym Autor pisze, pewne,,fascynacje" i tego typu ideowe intuicje na łamach,,Zaczynu" się pojawiały.