Wspomnienia bitniczki (Officyna)

Przełożył: Jędrzej Polak Posłowie: Jerzy Jarniewicz na pewno najsłynniejsza wspomnieniowa, choć nieco sfabularyzowana książka autorstwa jednej z kobiet ze środowiska bitników - i zarazem najsłynniejszej bitniczki, Diane di Primy.

Dzieło to, owiane złą sławą,,pornografii", istotnie bardzo śmiałe erotycznie, szczere i pozbawione eufemizmów, zostało właśnie z powodów cenzuralnych opublikowane po raz pierwszy w paryskim wydawnictwie Olympia Press.

Jest ono zdaniem przeważającej większości krytyków jednym z najciekawszych biograficzno-memuarystycznych dokumentów swych czasów. Obejmuje najczęściej dekadę lat 50-tych, od chwili rzucenia studiów poprzez autorkę i jej zajścia w ciążę, a głównym motywem tomu jest nieskrępowany, hetero i biseksualny seks, uprawiany na ogół w gronie ówczesnej artystycznej bohemy amerykańskiej, m.in.

w towarzystwie Ginsberga i Kerouaca. Tłem erotycznych przygód bohaterki, często zabawnych i opisywanych w sposób, zmuszający czasem czytelnika do aktywnej lektury (odszukamy tu puste miejsca, które powinien uzupełnić czytelnik, wpisując np.

swoje ulubione rodzaje pocałunków czy pieszczot), jest kolorowy obraz Nowego Jorku lat pięćdziesiątych i pierwsze oznaki politycznych i społecznych zmian, które miały ogarnąć Amerykę w następnym dziesięcioleciu i zmienić jej oblicze.

Seks nie jest jednak w tej książce wyłącznie wabikiem, posiadającym kusić odbiorcę i wciągnąć go w strefę,,skandalu". Seks we Wspomnieniach bitniczki to także symbol wolności, tożsamości i otwartości na innych, kontrkulturowe narzędzie autoanalizy, którego luźne używanie w tamtych latach, zwłaszcza przez kobietę, niosło ze sobą potężne niebezpieczeństwa (za seks lesbijski i homoseksualny groziło więzienie, z braku środków antykoncepcyjnych właściwie każda przypadkowa przygoda erotyczna mogła skończyć się niechcianą ciążą, aborcja była zakazana i karana, a prowadząca libertyńskie życie seksualne dziewczyna narażała się na wrogość jednocześnie swych najbliższych, jak i przeważającej części społeczeństwa).

Zbuntowana autorka, odmawiająca establishmentowi prawa do kontroli nad swoim ciałem i umysłem, traktuje seks (i poezję) jako instrument wyzwolenia i świadomie staje się,,literacką prostytutką" w niecodziennym znaczeniu tego terminu.

Wspomnienia bitniczki to jeden z najciekawszych i najodważniejszych dokumentów epoki, widzianej oczami kobiety, która mimo swego niemal metafizycznego apetytu seksualnego nie chciała ograniczać własnego udziału w życiu literackiej cyganerii do kolejnych eskapad,,łóżkowych".

Także z tego względu wspomnienia di Primy to zapis wczesnofeministycznej, wojującej postawy w zdominowanym poprzez mężczyzn świecie i prezentacja jej drogi, prowadzącej do osobistej niezależności i kobiecej samowystarczalności.