Między nieładem a niewolą. krótka historia myśli politycznej (Biały Kruk)

Napisana kolorowym, literackim językiem, nieprzeciętnie ilustrowana książka jednego z najwybitniejszych intelektualistów europejskich. Pełna refleksji nad współczesnością historia od starożytnych myślicieli chińskich i filozofów greckich, poprzez świętych Augustyna i Tomasza, renesansowych humanistów, zachodnich filozofów baroku i oświecenia, po myślicieli polskich (np.

Mistrz Wincenty, Paweł Włodkowic, Józef Piłsudski). Okazuje się, iż niektórzy starożytni, jak np. Platon, mieli dużo sensowniejsze koncepcje organizacji społeczeństwa i państwa niż nam współcześni. Najgorzej było/jest, gdy idee zaprzęgnięte do politycznej roboty są z gruntu błędne, a choćby groźne, choć z pozoru wydają się trafne i często choćby szlachetne, jak np.

marksizm-leninizm. Prof. Andrzej Nowak dokonał résumé rozmaitych szkół i kierunków politycznego myślenia na przestrzeni dziejów. Niezwykle logiczne wnioski, jakie płyną z tej analizy, powinny być obowiązkową lekturą dla współczesnych polityków i dla każdego, kto chce zrozumieć, o co w naszym świecie chodzi.

Z rozważań Autora wyłania się swoisty obraz równi pochyłej, po której coraz szybciej staczają się polityczne koncepcje. Rządzący perfidnie naginają idee do swoich partykularnych potrzeb, a filozofowie ochoczo z nimi współpracują.

Prof. Nowak piętnuje przy okazji tyleż arogancki, co ignorancki stosunek dawnych i dzisiejszych zachodnich myślicieli do Rzeczypospolitej, która wszak jeszcze krótko przed zaborami była drugim co wielkości krajem w Europie.

destrukcyjne skutki tej ignorancji odczuwamy do dziś – nie tylko w Polsce. Autor dowodzi, iż człowiek pogubił się w rozumieniu świata, polityki, prawa, wojny, pokoju i siebie samego. To efekt koncepcji uznających Boga za przeszkodę w realizacji ziemskich celów, a rzekomo tylko te mają sens.

„Jeżeli przyjmiemy – pyta Autor – iż ludzie są tak różni, to jak zatem człowiek może być miarą wszelkiego? Oznaczałoby to tyle miar, ile ludzi, a więc zanikłaby jakakolwiek możliwość zbudowania w stosunkach pomiędzy ludźmi obiektywnego ładu".

Już w starożytnym myśleniu o państwie i społeczeństwie kiełkowały zalążki dzisiejszego lewicowego liberalizmu siejącego destrukcję i chaos. Centralnym punktem dzieł np. Machiavellego (Autor nazywa go „człowiekiem głęboko niewierzącym") czy Monteskiusza, nie mówiąc o myślicielach oświeceniowych, jest człowiek oderwany od Boga.

W każdej epoce znajdowali się interpretatorzy, kontynuatorzy tudzież twórcy nowych utopii niezrażeni klęskami swych poprzedników. Prezentując historię myśli politycznej, Autor także siłą rzeczy dzieje walki myśli ateistycznej z myślą chrześcijańską opartą na Bożym prawie, przykazaniach Dekalogu i sumieniu jednostki.

Dzięki dostępności wywodów książka jest lekturą tyleż pouczającą, co pasjonującą.