Pakiet Dzieła wybrane. Wincenty Witos (IPN)

Dzieła wybrane Wincentego Witosa pokazują ogromny dorobek pisarski współtwórcy polskiej niepodległości. Na pięciotomową edycję składają się wspomnienia, w tym te spisywane na przymusowej emigracji w Czechosłowacji, publicystyka, a także przemówienia. Mimo obszernej dozy subiektywizmu dzieła Witosa stanowią cenne źródło historyczne dzięki zawartej w nich faktografii.Tom 1. Moje wspomnienia, cz. 1. Do 1918 rokuTom pierwszy obejmuje okres od dzieciństwa autora do upadku monarchii austro-węgierskiej. Znajdujemy tu barwne opisy wsi rodzinnej i jej kultury, życia codziennego chłopów galicyjskich, ich świadomości społecznej i narodowej. Witos pokazał także swoją działalność społeczno-polityczną w gminie i w powiecie, powstanie i rozwój Stronnictwa Ludowego, udział w pracach Sejmu Krajowego we Lwowie i w austriackiej Radzie Państwa. Przeczytamy o tarciach i rozłamie w PSL i o walkach między poszczególnymi ugrupowaniami politycznymi w Galicji i w Wiedniu. Autor naszkicował przebieg działań wojennych w Galicji, tragedię setek tysięcy jej mieszkańców, wspomniał wrogą postawę rządu austriackiego, a zwłaszcza wojsk austriackich i niemieckich wobec ludności polskiej. Jest mowa także o zrywie niepodległościowym Polaków.Tom 2. Moje wspomnienia, cz. 2: Lata 1918-1933W tomie drugim Witos ukazał nieprzystępne narodziny II Rzeczypospolitej – walki o granice, o zintegrowanie poszczególnych dzielnic, o ustrój odrodzonego państwa, o równość praw omówił rządy parlamentarne i ich dokonania, zamach majowy, rządy Józefa Piłsudskiego, tworzenie się opozycji antysanacyjnej, uwięzienie i cykl przywódców Centrolewu. Sporo miejsca w tej części wspomnień autor poświęcił omówieniu sytuacji w ruchu ludowym, pisał także o ekonomicznej i społecznej degradacji wsi. Nakreśliłinteresująco mozaikę polityczną II Rzeczypospolitej, koncentrując się na kierunku, któremu przewodził.Tom 3. Moje wspomnienia, cz. 3. Tułaczka po CzechosłowacjiTrzeci tom wspomnień obejmuje okres od 28 września 1933 r., czyli od udania się Witosa na emigrację polityczną, do połowy stycznia 1939 r. Autor utrwalił niemal wszystkie wydarzenia zachodzące w tym czasie na wsi polskiej, w Stronnictwie Ludowym i w innych ugrupowaniach politycznych, nastroje wśród części korpusu oficerskiego, wewnętrzną i zagraniczną politykę rządu, sytuację międzynarodową, a zwłaszcza stosunek innych rządów europejskich do Polski. Mnóstwo miejsca poświęcił ówczesnej Czechosłowacji i stosunkom polsko-czechosłowackim i zagarnięciu tego kraju przez Niemcy.Tom 4. PublicystykaCzwarty tom gromadzi wybór opublikowanych za życia Witosa jego artykułów, korespondencji, wywiadów dla prasy, odezw, broszur. Mnóstwo z tych tekstów to cenne źródło do poznania dziejów wsi, ruchu ludowego i historii Polski.Tom 5. PrzemówieniaW piątym tomie zgromadzono zachowane całkowicie lub w pokaźniejszych fragmentach teksty przemówień Witosa. To najistotniej reprezentatywne mowy wygłoszone w parlamencie oraz na zjazdach partyjnych, wiecach i zróżnicowanych uroczystościach państwowych.