Pakiet noce i dnie (Ossolineum)

Noce i dnie Marii Dąbrowskiej powszechnie uznawane są za najwybitniejsze dzieło rodzimej prozy realistycznej XX wieku. Publikowana w latach 1931–1934 opowieść o losach dwóch rodzin, począwszy od wybuchu powstania styczniowego aż po początek pierwszej wojny światowej, stanowi dokładne studium przemian społecznych na ziemiach polskich.Opisując dzieje Ostrzeńskich i Niechciców, Dąbrowska ochoczo sięgała do własnych wspomnień, swoje doświadczenia zestawiała z „wielką" historią. To właśnie dzięki czemu udało się jej stworzyć przekonujący obraz bohaterów uwikłanych w sieć pozornie chaotycznych zdarzeń. Na kanwie rutynowych przeżyć, jednocześnie tych wzniosłych, jak i przyziemnych, Dąbrowska ukazała cykl formowania się nowej inteligencji, wywodzącej się w głównej mierze ze zdeklasowanej po 1863 roku szlachty.znana tetralogia jest dziełem ujawniającym samowiedzę autorki i oryginalność jej warsztatu. Dąbrowska, czyniąc tematem powieści codzienne ludzkie życie, opowiedziała się za koncepcją bytu jako wzajemnego przenikania się jednostkowych losów i przemian grup społecznych, tworzących stale nową rzeczywistość, w której życie każdego człowieka staje się istotną częścią dziejów całej zbiorowości.