Stulecie Jakowa (Poznańskie Towarzystwo im. Iwana Franki)

Wołodymyr Łys to jeden z najszczególniej rozpoznawalnych i poczytnych współczesnych pisarzy ukraińskich, który od czasu swego debiutu literackiego w 1985 roku zaskakuje odbiorców niebanalnymi i oryginalnymi tekstami, z których mnóstwo zostało wskazanych prestiżowymi nagrodami literackimi. Powieść „Stulecie Jakowa" została szanowana w Ukrainie za najlepszą powieść ostatniego dziesięciolecia« „Jakiż ja stary jestem – myśli Jakiw. – Jaki stary, Boże mój!".Właśnie się zachwiał na progu swojej chaty. By nie upaść, złapał się za odrzwia. Świat dokądś popłynął. Nie był zdziwiony – już nieraz się tak zdarzało. Dziwiło go coś innego – wcześniej traktował to jakoś inaczej. Zwyczajniej. Jakby tego nie zauważał. Udawał, że nie zauważa. Zatoczył się, to się zatoczył. Stary jest, no i już. A tu coś go zakłuło, jakby przeszyło, w serce czy obok serca. I znowu. Właśnie tak upadnie, serce mu stanie, nie od razu go znajdą. Wtedy będzie mu wszystko jedno – znajdą czy nie,dzisiaj nie jest. „tak długo, jak żyję" – myśli Jakiw. Ano do czasu, aż żyje. Trzeba iść. Iść? Dokąd? I nagle rozumie – trzeba iść, wyglądać listonoszki. Może wreszcie przyniesie wiadomość. Od tej dziewczyny, od tej przeklętej dziewczyniny, Oleńki, Aliony, jak ona mówiła...W życiu starego Jakiwa Mecha, na krótki czas, podobnie jak motyl, pojawia się bezdomna dziewczyna. Pyta, czy kiedykolwiek kochał i wynurza się gdzieś z głębi jego pamięci wspomnienia o miłości, ból i strach, cykl wojen i reżimów, radość i smutek, grzechy i skruchy…«Powieść Stulecie Jakowa zrobiła wrażenie bez względu na gust czy upodobania literackie. Tak się dzieje tylko w przypadku naprawdę prawidłowych książek – od razu przekonują choćby największych sceptyków jak dotyk żywej istoty przekonuje ciepłem i pulsowaniem krwi pod skórą…Książka ta jest nie tylko o dziadku Poleszuku, mężczyźnie z wymierającego gatunku prawdziwych, którego jak trzaskę ciskało po wodach występującego z brzegów XX stulecia – ale także w jakiś tajemniczy sposób, jak to za każdym razem w prawdziwie dobrych książkach bywa – o każdym z nas.Oksana Zabużko