Krok ku niepodległości (Norbertinum)

Publikacja ta jest albumowym wydaniem zapisków generała Henryka Marii Krok-Paszkowskiego (1887-1969), spisanych w Londynie w latach 1945, 1954-1963, a opracowanym i wzbogaconym przypisami przez jego wnuka - Janusza Masłowskiego - z życzliwą pomocą specjalisty w dziedzinie historii wojskowości polskiej, nieżyjącego już profesora Mieczysława Wrzoska. Praca, zawierająca niemało historycznych fotografii i dokumentów pochodzących ze zbiorów generała, a znajdujących się w posiadaniu rodziny, stanowi wyjątkowy obraz dziejów Polski widziany oczami konspiratora, legionisty, uczestnika trzech wojen i politycznego emigranta. Wspomnienia, choć opisane językiem kolorowym, pełnym żołnierskiego temperamentu, nie są jednak pozbawione głębszej refleksji. W związku z tym, że treść zawiera sporo nowych, nieznanych faktów, jest niebanalnym materiałem jednocześnie dla badaczy historii wojskowości tego okresu, jak i szerokiego kręgu odbiorców. Zapiski autor zaczyna od przedstawienia kilkuletniego procesu swojej edukacji żołnierskiej w strukturach konspiracyjnych lwowskiego Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego pod osobistym kierunkiem Józefa Piłsudskiego i dwuletniego okresu samodzielnego prowadzenia działań konspiracyjnych w Warszawie w roli komendanta ZWC. Następnie opisuje przełomowy moment wybuchu wojny światowej, w której dotychczasowi konspiratorzy wystąpili jawnie w mundurach. Odnajdziemy więc epizody bojów przepojonych - jakże znamiennymi dla tamtych czasów - nastrojami uniesienia i wiary w zwycięstwo, przeplatającymi się ze zwątpieniem i zmęczeniem. Sceny z wymarszu Kadrówki i walk legionowych, uwięzienia legionowych oficerów-peowiaków w niemieckich obozach. Listopadowych walk I batalionu 5 pp Legionów w trakcie odsieczy Przemyśla i Lwowa. Wymarszu I batalionu 22 pp z Siedlec na wojnę z bolszewikami i bojów 22 pp w latach 1919-1920 z epizodami z Bitwy Warszawskiej nad Wkrą i pogoni za armią konną Budionnego. Opis działań 22 pp w trakcie wypadków majowych 1926 roku. Relację z dni wrześniowych 1939 roku. Zapiski zamyka dziennik pisany w latach 1945-1949, zawierający opis oswobodzenia grupy 2000 polskich oficerów z niemieckiego obozu w Doesell poprzez amerykański korpus pancerny w dniu 1 kwietnia 1945 roku. Przejazdu wyższych oficerów do Paryża, do Oddziałów Polskich Sił Zbrojnych pod brytyjskim dowództwem, pobytu na rekonwalescencji w Nicei w trakcie ostatnich dni wojny w Europie i ewakuacji do znacznej Brytanii, do Polskiego Korpusu przypasowania i Rozmieszczenia - Janusz Masłowski.