Pęknięta Solidarność. Inteligencja opozycyjna a robotnicy 1964-1981

W swej najnowszej książce Michał Siermiński dowodzi,obfita rewolta na Wybrzeżu z lat 1970-1971 to punkt zwrotny w historii świadomości politycznej peerelowskiej klasy robotniczej. Ówczesne metody walki (strajki okupacyjne), struktury organizacyjne (międzyzakładowe komitety strajkowe), a także radykalne żądania polityczne (na ogół postulat wolnych związków zawodowych) stanowiły efektowny przejaw zdolności robotników do autonomicznego rozwoju i wyraźnie zapowiadały przebieg buntu, z którego 10 lat później wyłoniła się "Solidarność".

Innymi słowy, rewolty robotnicze z lat 1970 i 1980 - mimo dzielącego je interwału czasowego - stanowiły dwa ogniwa tego samego łańcucha zdarzeń. Siermiński pokazuje, iż środowisko skupione wokół Jacka Kuronia i Adama Michnika - po Marcu '68 odchodzące od marksizmu i niezainteresowane bezprecedensowym potencjałem drzemiącym w wielkoprzemysłowym proletariacie - nie potrafiło docenić znaczenia i wyciągnąć elementarnych wniosków z wydarzeń Grudnia '70.

na skutek czego późniejsza refleksja polityczna tego środowiska, rozwijana już w okresie korowskim, nie została osadzona w faktycznych zdobyczach organizacyjnych i programowych klasy robotniczej. Z tego powodu nie mogła być produktywna, musiała rozmijać się z rzeczywistością.

Opozycja demokratyczna - wbrew szeroko rozpowszechnionym opiniom - nie tylko nie przygotowała sukcesu Sierpnia '80, lecz wręcz zupełnie się go nie spodziewała. Latem 1980 roku jej przedstawiciele wyraźnie przestraszyli się wyjątkowo radykalnych postulatów robotników zorganizowanych w Międzyzakładowym Komitecie Strajkowym w Stoczni Gdańskiej, co dotyczy na ogół kluczowego żądania wolnych związków zawodowych.

Później, jak wiadomo, ekspresowo włączyli się w robotniczą rewolucję - działając przeważnie w charakterze jej doradców czy ekspertów. Formułowane przez nich programy od początku do końca istnienia,,Solidarności" cechowała jednak daleko posunięta kompromisowość - ich stanowczym celem było wyróznionie pewnej formy instytucjonalizacji konfliktu między Związkiem i partyjno-państwową biurokracją.

w wyniku czego programy te wyraźnie rozmijały się z faktyczną dynamiką polskiej rewolucji, określaną przede wszystkim przez coraz bardziej radykalne nastroje wielkoprzemysłowego proletariatu. Powyższy opis pochodzi od wydawcy.