Miasta wolności. poznań-budapszet 1956 (IPN)

W 1956 r. W Polsce i na Węgrzech doszło to protestów, które zostały krwawo spacyfikowane poprzez władze komunistyczne. Na ulice stolicy Wielkopolski 28 czerwca wyszli robotnicy z największych w regionie zakładów pracy.

Główną przyczyną niezadowolenia była zła sytuacja ekonomiczna - skutek błędów w polityce gospodarczej, nastawionej na rozbudowę przemysłu ciężkiego kosztem poziomu życia mieszkańców. Jednak podczas marszu na niesionych ulicami miasta transparentach pojawiły się także hasła polityczne.

Domagano się liberalizacji życia społeczno-politycznego, a także demokratycznych wyborów. Władze nie chciały jednak rozmawiać z protestującymi. Pod siedzibą władz wojewódzkich aparatu bezpieczeństwa padły strzały do demonstrantów.

poprzez kilka godzin w mieście trwały walki, a zbrojny opór ostatecznie przełamały czołgi ludowego wojska polskiego. Bilans,,czarnego czwartku" był tragiczny: zginęło kilkadziesiąt osób, kilkaset zostało rannych.

Sytuacja na Węgrzech miała podobne przyczyny, jednak tam konflikt miał bardziej dramatyczny przebieg. W trakcie manifestacji 23 października, popierającej zmiany na szczycie władzy w Polsce, mieszkańcy Budapesztu domagali się liberalizacji życia społeczno-politycznego.

Legalny przemarsz przerodził się w masowy protest. Świeże władze węgierskie rozpoczęły cykl liberalizacji systemu. Jednak reformy inicjowane przez liberalne skrzydło w partii komunistycznej były nie do zaakceptowania poprzez Kreml.

Podjęto więc decyzję o zbrojnej interwencji, żeby w ten sposób zdławić aspiracje niepodległościowe Węgrów. Interwencja sowiecka zatrzymała odnowę i przyniosła zmianę władzy na Węgrzech. Bilans walk był tragiczniejszy aniżeli w Poznaniu: zginęło kilka tysięcy osób, wielu odniosło rany.

Z kraju wyjechało wtedy ponad 200 tysięcy Węgrów.