Stan chłopski w księstwie warszawskim w świetle akt sądowych

We współczesnej historiografii dzieje stanu chłopskiego w okresie przeduwłaszczeniowym oraz późniejszym, rzadko stają się tematem publikacji. Autor prezentowaną książką stara się przełamać ten schemat.

Okres Księstwa Warszawskiego jest niezwykle niebanalny jeżeli chodzi o historię społeczną Polski, ponieważ za sprawą konstytucji z 22 lipca 1807 roku, nadanej poprzez Napoleona nowo powstałemu państwu, zniesiono na jego obszarze poddaństwo chłopów i wprowadzono zasadę równości wobec prawa dla wszystkich stanów.

Był to nad wyraz wyraźny krok na drodze kształtowania się nowoczesnego narodu polskiego. Podstawę źródłową opracowania stanowią fragmentarycznie dotąd badane akta sądów pokoju Księstwa Warszawskiego. Na bazie tych materiałów autor kreśli znaczny obraz najliczniejszego stanu Księstwa.

Porusza takie zagadnienia gospodarcze i kulturowe, jak zamożność, stopień alfabetyzacji, prawa do gruntów, drobną przestępczość, pojęcie chłopskiego honoru, sytuację w rodzinie, a także pozycję kobiety chłopki.

Analizie poddane zostały także relacje między chłopami a pozostałymi stanami z położeniem nacisku na stosunki włościańsko-szlacheckie. Pozwoliło to przyjrzeć się realnemu wpływowi wprowadzonych reform na życie mieszkańców Księstwa.