Polacy na białorusi. od powstania styczniowego do xxi wieku. tom 5 (Wydawnictwa uniwersytetu warszawskiego)

znaczny tom wyraźnie wpisuje się w serię publikacji o konsekwencjach pokoju ryskiego. Z całą pewnością dostaliśmy dużo więcej, niżeli zapowiada tytuł. Zwraca uwagę zasobność problemów, o których jest mowa w opiniowanej pracy.

dostrzec można zarówno artykuły poświęcone obszernym zagadnieniom międzynarodowym, jak i szkice ilustrujące charakterystyczne case studies. Nie bez znaczenia pozostaje to, iż tom powstał z udziałem historyków polskich i białoruskich.

Zaznaczmy, że w warunkach dyktatury na Białorusi nie jest łatwo o taki dialog historyczny. (Prof. Dr hab. Marek Kornat; Instytut Historii PAN w Warszawie / Uniwersytet Jagielloński w Krakowie) Podpisany 100 lat temu w Rydze traktat pokojowy w procesach geopolitycznych XX wieku zajmuje szczególne miejsce.

przez cały ten czas gorące dyskusje wokół traktatu nie ucichły. Każda ze stron stara się patrzeć z punktu widzenia swoich interesów narodowych, nie biorąc pod uwagę argumentów innych stron, co niejednokrotnie prowadzi do subiektywizmu i stronniczości.

Traktat ryski wpłynął nie tylko na interesy i granice poszczególnych państw, ale także dotknął losów całych narodów, a nawet każdej jednostki żyjącej na tych terytoriach. Z opublikowanych w tomie artykułów wynika ważny wniosek: historia nie powinna dzielić państw i narodów.

Jej obiektywne i bezstronne badanie, uwzględniające błędy przeszłości, powinno pomóc w znalezieniu sposobów na zbliżenie narodów-sąsiadów. (Prof. Dr hab. Edmund Jarmusik; historyk, Uniwersytet Grodzieński im.

Janki Kupały w Grodnie) Tematem wiodącym tomu V kolekcji,,Polacy na Białorusi" jest tym razem traktat ryski i jego konsekwencje. Dotychczasowy plon kolekcji, pięć bardzo sporych tomów, już teraz stanowi prawdziwy,,potrzebnik" dla wszelkich zainteresowanych tematem.

Żadna inna część polskiej diaspory na Wschodzie nie doczekała się w ostatnim czasie prowadzonego z taką konsekwencją projektu badawczego i równocześnie wydawniczego. (Dr hab. Małgorzata Ruchniewicz; prof.

Uniwersytetu Wrocławskiego) Wśród autorów znajdują się znakomici badacze przeszłości z Polski i Białorusi. Licząca blisko 700 stron książka znacząco poszerza naszą wiedzę o Polakach żyjących na terenach białoruskich i o relacjach polsko-białoruskich.

Zamieszczone w tomie teksty nie są pozbawione szerszego kontekstu dziejowego, zwłaszcza w odniesieniu do stosunków polsko-sowieckich, na pewno determinujących życie Polaków i Białorusinów w całym XX stuleciu, lecz i teraz jeszcze niepozbawionych walorów aktualności.

(Prof. Dr hab. Mariusz Wołos; Instytut Historii PAN w Warszawie / Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie) Dr hab. Tadeusz Gawin (ur. 1951, Łosośna k. Grodna) - obywatel Białorusi, emerytowany oficer zawodowy, polski działacz społeczny, historyk.

Ukończył Wyższą Wojskową Szkołę Łączności w Orle i Akademię Łączności w Leningradzie. Na stanowiskach dowódczych i sztabowych w wojskach pogranicznych ZSRR w Zabajkalskim, Pacyficznym i Zachodnim Okręgu Pogranicznym.

W 1987 roku, w stopniu ppłk., zrezygnował z kariery wojskowej na rzecz zaangażowania w ruch polskiego odrodzenia narodowego w BSRR. Prezes Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego im. Adama Mickiewicza w Grodnie (1988-90); współzałożyciel i prezes Związku Polaków na Białorusi (1990-2000).

Doradca d/s narodowościowych przew. RN S. Szareckiego (1996-99); w 1997 roku sygnatariusz,,Karty '97" - ruchu obywatelskiego obrony praw człowieka, a także niezależności i suwerenności państwa białoruskiego.

Doktorat na Uniwersytecie Opolskim (2008), habilitacja na Uniwersytecie w Białymstoku (2019). Pracownik naukowy Centrum Studiów Białoruskich przy Studium Europy Wschodniej UW.