Czytając gazetę niemiecką... dziennik pisany w ukryciu w warszawie w latach 1943–1944 /varsaviana (Hochberg Jakub)

Jakub Hochberg (ur. 1904), robotnik z warszawskiej Pragi, ukrywał się od maja 1943 r. U swej ukochanej, Polki, Julii Rogozińskiej. Nie wychodził z pokoju. Spał na łóżku polowym, marzł, chorował, wyglądał poprzez szpary na podwórze, nudził się, czytał gazety i pisał.

W jego zapiskach wyszukamy niemało niebanalnych refleksji, analiz stanów emocjonalnych, obserwacji ludzkich zachowań. Nie mniej atrakcyjne są - często przywoływane w postaci plotek - dane o tym, co dzieje się w okupowanej Warszawie.

Niezwykłość dziennika Jakuba polega także na tym, iż jego autor jest osadzony w środowisku robotniczym warszawskiej Pragi. Z tej perspektywy codzienność okupacji niemieckiej wygląda inaczej niżeli ta, do której jesteśmy najmocniej przyzwyczajeni - konspiracji polityczno-militarnej i bohaterskiej walki z wrogiem.,,Zwykli ludzie" walczą z Niemcami inaczej: szmuglują, oszukują, wyśmiewają, wykpiwają, a zwykle - nie wierzą im za grosz.

SPIS TREŚCI Wstęp (Barbara Engelking) - Niepotrzebny człowiek na świecie Nota edytorska,,czytając gazetę niemiecką..." Część I Od 1 września 1939 do 16 maja 1943 r. Część II Od 16 maja 1943 do końca lipca 1944 r.

Część III Bolesław Maul, Moje wspomnienia o życiu i losie 1906-1945 * * * Wbrew oczekiwaniom, wbrew potocznym wyobrażeniom, wbrew regułom prawdopodobieństwa pisanych świadectw z czasów Zagłady ocalało dużo.

Ci, którzy nadludzkim wysiłkiem podejmowali próbę pisania o katastrofie w trakcie trwania katastrofy, najczęściej adresowali swoje zapiski,,do przyszłego czytelnika,,. Chcieli, aby świat ich usłyszał. Nie możemy pozwolić, żeby ich świadectwa pozostały nieme -- przysypane kurzem archiwów.

BIBLIOTEKA ŚWIADECTW ZAGŁADY zrodziła się z przeświadczenia, że pomimo najróżniejszych inicjatyw edytorskich wciąż zbyt mało tekstów, w stosunku do istniejących zasobów archiwalnych, zostało opublikowanych i udostępnionych czytelnikom.

Zbyt niewiele wobec potrzeb badawczych i czytelniczych zainteresowań i wobec obecnych niemal w każdym ocalałym zapisie apeli, nakładających na nas wszelkich moralną powinność lektury. BIBLIOTEKA ŚWIADECTW ZAGŁADY skupia się na prezentacji dzienników, zapisów pamiętnikarskich, relacji pozostających w kręgu form autobiograficznych i spisywanych hic et nunc, tzn.

w gettach bądź w ukryciu poza murami, lecz jeszcze w czasie trwania wojny i okupacji. Teksty są publikowane w ich profilu nierozłącznym, według jednolitych zasad edycji krytycznej. Korzystamy przeważnie z zasobów Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie i Archiwum Instytutu Yad Vashem w Jerozolimie.