Homo nobilis (Wydawnictwo Naukowe PWN)

"Wszyscy w jakimś stopniu jesteśmy spadkobiercami wartości szlacheckich. Poszukujemy korzeni, otaczamy się rodowymi portretami i herbami. Na szlachecką modłę posługujemy się tytułami,,pan" i,,pani".

Warto badać te wartości, pisać o nich i je przypominać. Bez tego nie będziemy potrafili zrozumieć naszej kultury i współczesnych standardów. Przełom średniowiecza i czasów nowożytnych przyniósł niemało przeobrażeń natury politycznej, społecznej, ekonomicznej i kulturowej, także w Rzeczypospolitej.

Potomkowie dawnych rycerzy stawali się szlachcicami. Świeże czasy to nowe powinności, a wraz z nimi - świeże wzorce osobowe. Specjaliści od władania mieczem musieli przyjąć rolę gospodarnych zarządców. Sprawne kierowanie folwarkiem to tylko jeden z obowiązków tytułowego homo nobilis.

Oczekiwano, że będzie on także fachowym urzędnikiem i dyplomatą, sprawnym działaczem politycznym, żołnierzem gotowym do walki, dworzaninem z krwi i kości, a do tego - troskliwym mężem i ojcem, ludzkim panem, życzliwym sąsiadem, korzystnym obywatelem i gorliwym chrześcijaninem.

Do każdej z tych ról szlachcic był powołany. Jak miał sprostać tym wszystkim wymaganiom$409 Autorka rekonstruuje wzorzec osobowy szlachcica, przywołując wskazówki i zalecenia zawarte w zwierciadłach z XVI i XVII wieku i innych utworach o charakterze moralizatorskim.