Poszukiwanie tożsamości kulturowej w europie środkowo-wschodniej 1919-2014. the search for cultural identity in east-central europe 1919-2014 (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika)

Monografii Poszukiwanie tożsamości kulturowej w Europie Środkowo-Wschodniej patronuje Milan Kundera, autor opublikowanego w 1983 r. Artykułu Zachód porwany albo tragedia Europy Środkowej, tekstu, który ożywił dyskusję dotyczącą geopolitycznej i geokulturowej specyfiki tej części Starego Kontynentu.

Prezentowany tom stanowi "polifoniczny" głos w tej debacie, dotyczącej istoty i roli modeli tożsamościowych wytworzonych w sferze kultury w zmieniających się społeczno-politycznych konfiguracjach współczesnego świata.

Okres transformacji polityczno-ekonomicznej w Europie po upadku muru berlińskiego cechowały z jednej strony dążenia integracyjne w ramach Wspólnoty Europejskiej, z drugiej zaś odnowa zainteresowania paradygmatem regionalnej, narodowej i lokalnej tożsamości.

W środowiskach rozsianych po wschodnich terytoriach Starego Kontynentu można było zaobserwować nawrót do tradycji porzuconych/utraconych w czasach dziewiętnastowiecznego imperializmu, w okresie zimnej wojny i w dobie globalizacji.

Poszukiwanie tożsamości kulturowej stanowi próbę diagnozy cyklów reinterpretacji starych, a także kreowania nowych narodowych i lokalnych narracji, równocześnie w odniesieniu do okresu międzywojennego, jak i do czasów żelaznej kurtyny i dwudziestu pięciu lat, które upłynęły od czasu zniesienia zimnowojennego podziału Europy.

Nie mniej znaczne dla dyskursu książki są jednostkowe doświadczenia twórców, postrzegane w kontekście coraz silniej sygnalizowanego oporu wobec globalnej homogenizacji i neokolonializmu w sferze kultury.

Zjawiska glokalizacji, łagodzące skutki dominacji zachodnich wzorców kulturowych, stają się tu ważnym punktem odniesienia, umożliwiającym dowartościowanie lokalnej odrębności i kulturowej tradycji. Nie aspirując do rozwiązania dylematów związanych ze zdefiniowaniem granic Europy Środkowo-Wschodniej, składające się na tom artykuły posiadają skłonić odbiorcę do zastanowienia się nad nieprzystępną mapą artystycznych zjawisk powstałych w Europie Środka, w regionie naznaczonym traumą dwóch wojen światowych, politycznym zniewoleniem poszczególnych nacji, konfliktami etniczno-religijnymi, długookresową destabilizacją i migracjami ludności.

Kluczowe zagadnienie, wyłaniające się z dyskursu książki, to pytanie o specyfikę tego makroregionu, o jego kulturowe i artystyczne (nie tylko geopolityczne) wyróżniki.