Niezłomni (Rzeszutko Ewa)

NIEZŁOMNI. ZNAD WELU, BRYNICY, WKRY I DRWĘCY Ewa Rzeszutko Żołnierze Wyklęci Roak i NSZ przeciwko narzuconej władzy 1945-1947. Autorem projektów budowy tych pomieszczeń był sam Sowa. Ziemianki budowano w odpowiednim miejscu, to znaczy mało widocznym i suchym, dającym możliwość ucieczki.

Ziemie po wykopaniu dołów starannie maskowano, na przykład wrzucano do strumienia, aby nie zwracała uwagi osób postronnych. Ściany budowano z półokraglaków, płaska stroną do wnętrza, szczeliny wypełniano mchem.

Stropy, przed przysypaniem ziemią pokrywano kilkoma warstwami papy. Najmocniej przemyślany był właz. Do ziemianki wchodziło się schodkami, uprzednio należało odsunąć dużą drewnianą donicę, w której rosła sosna lub świerk, w zależności od otoczenia.

Donica była umieszczona na dwóch szynach. W pomieszczeniach ziemianki znajdowała się woda i żywność. Zimą palono w piecyku, którego rura wychodziła na zewnątrz. Latem jedzenie przygotowywano na piecyku spirytusowym.

przeznaczona była do dłuższego przebywania ośmiu osób. Ostatnim projektem Sowy była budowa bunkra pod jeziorem na Werach. Po amnestii partyzanckie budowle w Klonowie i Nosku zostały wysadzone przez resort.

najbardziej trudnym do wytropienia obiektem był schron w leśniczówce Nowy Dwór, który służył Pawłowi Nowakowskiemu i jego obstawie przez cały okres okupacji niemieckiej i później, jako dowódcy III batalionu ROAK Znicz.

Schron znajdował się w wykopie pod stodoła, natomiast wejście usytuowane było z zewnątrz i zamaskowane pryzmą ułożonego drewna na opał. U wejścia rozsypany był nawóz, aby węszący pies zgubił trop. [...] Resort działdowski ogłosił zwycięstwo nad bandami, kategorycznie stwierdzając, że banda na terenie powiatu nie funkcjonuje, ze rozpadła się po śmierci Wyrwisza, a pozostające niedobitki niezdolne są do podjęcia jakichkolwiek akcji.

W tej sytuacji, w obliczu triumfalizmu resortu, Kryjak postanowił zademonstrować siłę podziemia niepodległościowego, wybierając na jej demonstracje dzień targowy w Lidzbarku, czyli czwartek, 29 listopada.

O godzinie 14.00 z trzech stron do miasta wjechały ciężarówki wypełnione partyzantami. W sumie było ich osiemdziesięciu. [...] Jednak najbardziej spektakularne widowisko miało miejsce na Nowym Rynku, gdzie pierwszy sekretarz PPR Wawrzyniec Górnicki został zmuszony do ścinania masztu czerwonej flagi tasakiem rzeźnickim, pożyczonym z sąsiedniego sklepu, przy aprobacie i aplauzie licznie skatalogowanej na rynku ludności.

(fragmenty książki) dane technologiczne: Autor: Ewa Rzeszutko, oprawa miękka, Rok wydania: 2015, Stron: 258, wymiary(mm): 145x205,