Wojna stuletnia 1337-1453 (Astra)

Wojna stuletnia to historia najdłuższego i przełomowego konfliktu w dziejach przeciętniewiecznej Europy, który był ostatnim aktem trzechsetletniej wojny rozpoczętej w czasach ładnej księżnej Eleonory Akwitańskiej. To regularnie wznawiane we Francji dzieło uchodzi za jedno z najwybitniejszych ujęć historii tej wojny, a właściwie serii wojen angielsko-francuskich o spadek po Kapetyngach, różniących się jednocześnie charakterem, jak i zasięgiem. Nie należy zapominać, że wojnie stuletniej, która była rozciągniętym w czasie zderzeniem dwóch potęg, towarzyszyły bunty we Flandrii, walki angielsko-szkockie, wojny o sukcesję w Bretanii i Kastylii oraz problemy z najemnikami, dla których wojaczka była jedynym źródłem zarobku.
Autor ukazuje, jak po obu stronach kanału La Manche, zwłaszcza w narodzie francuskim, omawiany konflikt stopniowo prowadził do odejścia od dziedzictwa epoki feudalnej i tworzenia nowożytnych struktur państwowych. Wojna, w której uczestniczyli wszyscy poddani – zarówno elita, jak i plebs – była wyrazem głębokich przemian społeczno-gospodarczych. Ogromny wpływ na podejście średniowiecznego człowieka do wojny i na sam przebieg konfliktu miały kryzysy gospodarcze, epidemie, powiązania polityczno-społeczne, narodziny świadomości narodowej, podział chrześcijaństwa pomiędzy dwóch papieży, reforma Kościoła, skutki finansowego marnotrawstwa, konflikty interesów i rozgrywki między stronnictwami. Jean Favier wzbogaca swoją opowieść opisami, które przybliżają odczucia średniowiecznego człowieka, jego sposób życia, cierpienia, próby przetrwania wojennych zawirowań i dopasowania się do nowej sytuacji.
Uwagę przykuwa erudycyjna strona dzieła, plastyczny i z rozmachem odmalowany obraz militarnych, społecznych, gospodarczych i kulturowych aspektów konfliktu. Autor dowodzi, iż historia wojny nie jest jedynie historią walk, ale także opowieścią o ludziach, którzy byli – świadomymi albo nieświadomymi – uczestnikami tych samych wydarzeń. Na kartach książki odżywają zarówno popularni bohaterowie, jak Edward Czarny Książę, Bertrand du Guesclin, Henryk V, a także Joanna d’Arc, jak i mniej znani, a warci przybliżenia – Étienne Marcel, Pierre Cauchon czy John Talbot.

Jean Favier (1932–2014) – francuski historyk, mediewista, absolwent École nationale des chartes w Paryżu, długoletni dyrektor generalny Archives nationales de France (1975–1994), w latach 1994–1997 dyrektor Bibliothèque nationale de France, od 1985 roku członek Académie des inscriptions et belles-lettres, dyrektor studiów École pratique des Hautes Études i profesor uniwersytetów w Rouen i Paris-Sorbonne. Popularyzator epoki schyłkowego średniowiecza. W swym dorobku ma też dzieła wykraczające poza ten okres historyczny. Polski odbiorca dotychczas miał okazję poznać jego niepospolity warsztat pisarski dzięki pracy wielkie odkrycia od Aleksandra do Magellana, opublikowanej w 1996 roku.