Kategorie analityki pierwsze analityki wtórne (Wydawnictwo Naukowe PWN)

Kategorie to jeden z podstawowych tekstów dla wszelkich studiujących filozofię, a w szczególności filozofię starożytną, pierwsza wykładnia zachodniej ontologii, czyli nauki o najogólniejszych cechach każdego bytu, a także o sposobach opisu tych cech.

Od niego rozpoczyna się często wykład myśli Arystotelesa. Analityki pierwsze i Analityki wtóre to wykładnia Arystotelesowskiej logiki, która stanowi rozwinięcie jego nauki o poznaniu, a także o najogólniejszych cechach bytu.

Wartość obu analityk nie przeminęła do dzisiaj. Każda niepołączona wypowiedź oznacza albo substancję, albo ilość, albo jakość, albo stosunek, albo miejsce, albo czas, albo położenie, albo stan, albo działanie, albo doznawanie - tą listą dziesięciu kategorii Arystoteles wyznaczył filozofii horyzont zapytywania o naturę rzeczywistości.

Czy to badając samo urządzenie świata, czy także zgłębiając strukturę myślenia podmiotu, także analizując gramatykę języków naturalnych i sztucznych, filozofowie i naukowcy od ponad dwóch tysięcy lat posługują się terminem kategoria na usystematyzowanie różnorodności przedmiotu swoich badań.

Pierwszym myślicielem, który przedstawił systematyzację wszystkich rodzajów bytu, był Arystoteles. Arystotelesa uważa się powszechnie za fundatora logiki i pierwszego filozofa, który opracował formalne reguły wnioskowania i naukowego opisu świata.

Jego pisma dotyczące zasad myślenia do dziś stanowią niewyczerpane źródło inspiracji. Dla współczesnego czytelnika niewątpliwie niebanalny będzie fakt, iż Arystoteles nie odróżniał jeszcze pytania o byt od analizy samego języka.

dzięki temu jego pisma stanowią być może najkorzystniejszy istniejący dowód na to, jak nad wyraz nasze rozumienie świata jest zapośredniczone w kategoriach języka, którym mówimy.