Opodatkowanie vat usług finansowych (Wolters Kluwer Polska SA)

Tytuł Opodatkowanie VAT usług finansowych Autor Katarzyna Knawa Język polski Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska SA ISBN 978-83-8286-128-0 linia Monografie. Biblioteka Przeglądu Podatkowego Rok wydania 2022 liczba stron 392 Format pdf Spis treści Wykaz skrótów.................................................................................. 13

Wstęp................................................................................................... 17

Rozdział 1

Przepisy dotyczące opodatkowania usług finansowych VAT a zasada określoności, a także harmonizacja............... 23

1.1. Unijne źródła prawa w VAT.................................................. 25

1.1.1. Dyrektywa 112............................................................. 26

1.1.2. Rozporządzenia Unii Europejskiej........................... 27

1.1.3. Orzecznictwo TSUE.................................................... 28

1.2. Interpretacja przepisów VAT................................................ 29

1.2.1. Orzecznictwo TSUE................................................... 29

1.2.2. Opinie Komitetu ds. VAT........................................... 30

1.3. Podsumowanie....................................................................... 32

1.4. Zasady ogólne VAT a usługi finansowe.............................. 33

1.4.1. Zasady ogólne VAT jako pochodna podstawowych zasad unijnych i podatkowych....... 33

1.4.2. Podatek od wartości dodanej jako podatek powszechny.................................................................. 36

1.5. Podatek od wartości dodanej jako podatek neutralny..... 42

1.5.1. Uwagi ogólne............................................................... 42

1.5.2. Zasada neutralności VAT sensu largo...................... 46

1.5.3. Reguła neutralności w konstrukcji podatku........... 52

1.5.4. Zasada i reguła neutralności w opodatkowaniu VAT usług finansowych............................................. 56

Rozdział 2

Usługa finansowa jako kategoria ekonomiczna i prawna........ 59

2.1. Znaczenie języka potocznego dla ustalania zakresu znaczeniowego pojęcia usługi finansowej................ 60

2.2. Definicje ekonomiczne.......................................................... 63

2.3. Definicje prawne..................................................................... 66

2.4. Definicja usługi finansowej w dyrektywach sektorowych Unii Europejskiej............................................ 69

2.5. Podsumowanie....................................................................... 80

Rozdział 3

Klasyfikacja usług finansowych dla celów rozmiaru podatku od wartości dodanej – zagadnienia ogólne............... 81

3.1. Regulacje dotyczące usług finansowych w przepisach prawa podatkowego............................ 81

3.2. Niespójność terminologiczna............................................... 87

3.3. Zwolnienie jako środek zaradczy na problemy opodatkowania usług finansowych – przyczyny objęcia usług finansowych zwolnieniem z VAT................ 90

3.4. Historyczne propozycje alternatywnych metod opodatkowania i aktualny stan prac................................... 99

3.5. Próby dookreślenia przepisów dotyczących usług finansowych.............................................................. 106

3.6. Zakres swobody państw członkowskich co do kształtowania zwolnień podatkowych dotyczących świadczenia usług finansowych.................... 110

3.7. Trudności interpretacji przepisów modelujących zwolnienia...................................................... 114

3.7.1. Klasyfikowanie zwolnienia z VAT jako przywileju............................................................ 114

3.7.2. Wąska interpretacja zakresu zwolnień w orzecznictwie TSUE................................................ 123

3.7.3.... A może jednak pokaźna interpretacja zakresu zwolnień w orzecznictwie TSUE............................... 126

3.7.4. Metoda interpretacji prawa przez TSUE.................. 128

3.7.5. Interpretacja zharmonizowanych przepisów podatkowych poprzez odwołanie do przepisów pozapodatkowego prawa krajowego a ustalenie podatkowoprawnego stanu faktycznego.................. 133

3.8. Podsumowanie....................................................................... 138

Rozdział 4

Niedookreśloność regulacji prawnej w zakresie podatkowych konsekwencji świadczenia poszczególnych usług finansowych............................................................................ 143

4.1. Usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, w tym pośrednictwo, a także zarządzanie.................. 146

4.1.1. Kredyt i pożyczka – doprecyzowanie zakresu zwolnienia czy ustawowe superfluum...................... 146

4.1.2. Odroczenie płatności jako kredyt............................. 151

4.1.3. Zarządzanie kredytami.............................................. 154

4.2. Transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet stosowanych jako prawny środek płatniczy.................................................................................. 154

4.3. Usługi w zakresie depozytów, prowadzenia rachunków, transakcji płatniczych i długów................... 177

4.3.1. Usługi w zakresie depozytów i prowadzenia rachunków pieniężnych.............................................. 177

4.3.2. Transakcje płatnicze, przekazy i transfery pieniężne, a także pośrednictwo w tym zakresie......... 179

4.3.3. Transakcje dotyczące długów.................................... 187

4.3.4. Windykacja należności............................................... 201

4.3.4.1. Usługi faktoringu.......................................... 204

4.3.5. Usługi, których przedmiotem są udziały w spółkach i innych niżeli spółki podmiotach............ 210

4.3.5.1. Instrumenty finansowe................................. 210

4.3.5.2. Działalność gospodarcza a realizacja prawa własności............................................. 223

4.3.5.3. Ustalenie odpłatności................................... 234

4.4. Usługi zarządzania funduszami.......................................... 240

4.5. Czynności stanowiące odrębną całość, właściwe i niezbędne do świadczenia usługi zwolnionej.................. 245

4.6. Podsumowanie....................................................................... 259

Rozdział 5

Propozycje rozwiązań sprzyjających zmniejszeniu stopnia niedookreśloności przepisów.............................. 261

5.1. Ustalenie treści podatkowoprawnego stanu faktycznego............................................................ 265

5.2. Zakres podejmowanych działań jako metoda uzyskania określoności............................................. 267

5.2.1. Identyfikacja świadczenia.......................................... 267

5.2.1.1. Strony transakcji............................................ 269

5.2.1.2. Aktywność albo bierność świadczącego.................... 271

5.2.1.3. Usługodawca jako podmiot opodatkowania – problem identyfikacji.... 272

5.2.2. Problem braku odpłatności....................................... 276

5.3. Propozycja jednolitej terminologii: usługa finansowa jako zachowanie podmiotu opodatkowania wobec określonego artykułu finansowego.................................... 281

5.3.1. Transakcje mające za przedmiot określone produkty finansowe.................................................... 285

5.3.2. Pośrednictwo................................................................ 287

5.3.2.1. Znaczenie ogólne........................................... 287

5.3.2.2. Fikcja prawna z art. 28 dyrektywy 112 – pośrednik jako usługodawca....................... 291

5.3.2.3. Pośrednictwo a doradztwo.......................... 297

5.3.3. Zarządzanie.................................................................. 300

5.3.4. Przechowanie............................................................... 303

5.4. Propozycje rozwiązań dotyczących określonych produktów finansowych.......................................... 307

5.4.1. Kredyty i pożyczki...................................................... 307

5.4.2. Transakcje dotyczące pieniędzy................................ 310

5.4.3. Czynności pomocnicze............................................... 314

5.4.4. Instrumenty finansowe.............................................. 316

5.4.5. Dług.............................................................................. 332

5.4.5.1. Pojęcia wierzytelności i długu na gruncie języka prawnego w oparciu o analizę historyczną..................... 335

5.4.5.2. Powstanie wierzytelności............................. 342

5.4.5.3. Wygaśnięcie wierzytelności......................... 343

5.4.5.4. Zmiana stron transakcji............................... 343

5.4.5.5. Poręczenie długu........................................... 352

5.4.5.6. Faktoring........................................................ 352

5.4.5.7. Ściąganie długów........................................... 361

5.4.5.8. Czynniki przedmiotowe różnicujące zakres opodatkowania transakcji zmiany wierzyciela albo dłużnika......... 362

5.4.5.9. Ustalenie wynagrodzenia w transakcjach dotyczących długu........................................ 367

5.5. Podsumowanie....................................................................... 371

Rozdział 6

Przyszłość opodatkowania usług finansowych VAT................. 373

Bibliografia........................................................................................ 377

Orzecznictwo..................................................................................... 385