Podwójna perspektywa (Robert Birkholc)

Podwójna perspektywa to książka o subiektywizacji ‒ o myślach, emocjach i odczuciach bohaterów wyrażanych poprzez wieloznaczną i niejednokrotnie zaskakującą formę filmową. Przedmiotem badań są filmy, w których zabiegi audiowizualne tworzą różne wariacje dotyczące stanów psychicznych postaci. Wewnętrzna perspektywa bohaterów i zewnętrzna perspektywa narracyjna nakładają się na siebie i wchodzą w różne relacje, angażując widza emocjonalnie i nakłaniając do interpretacji. Autor przedstawia, jak przy pomocy bardzo złożonych środków stylistycznych twórcy filmowi kreują wielowymiarowy świat wewnętrzny.

nadzwyczajne filmy – Palacz zwłok Juraja Herza, Konformista Bernarda Bertolucciego, Tańczący jastrząb Grzegorza Królikiewicza, Urodzeni mordercy Olivera Stone’a i Requiem dla snu Darrena Aronofsky’ego – stają się polem badań subiektywizacji zapośredniczonej. Figura ta pozwala odbiorcy niemal dotknąć doświadczeń bohatera – jego nieświadomych oczekiwań, emocji, doświadczeń społecznych, wgranych w umysł schematów kulturowych i doznań cielesnych.

Publikacja ta nie tylko przynosi świeże teoretyczne rozpoznania dotyczące subiektywizacji, ale także dostarcza praktycznych narzędzi do analizy filmów, w których narracja została filtrowana przez perspektywę postaci.

„Książka Roberta Birkholca ma wszystkie zalety, które powinny wyróżniać inspirującą intelektualnie naukową rozprawę z humanistyki: słuszne znalezienie nieopisanego dotąd szerzej obszaru badań, intelektualny horyzont, wyrażający się nawet w bogatej literaturze i umiejętnym jej stosowaniu, pojęciową precyzję, ciekawość poznawczą, logiczną klarowność i stylistyczną elegancję wywodu. (…) Analizy są perfekcyjne i naprawdę odkrywcze, odsłaniając, nazywając i interpretując aspekty raczej tylko instynktownie i powierzchownie odczuwane przy «normalnym» oglądzie owych filmów”.

dr hab. Tomasz Kłys, prof. Uczelni, Uniwersytet Łódzki

„Terenem badań autora jest obszar narracji filmowej, rozumianej z zasady jako złożona forma wyrazu artystycznego, umożliwiająca artykulację zróżnicowanych (percepcyjnych, psychicznych, cielesnych), a przy tym nieraz ambiwalentnych doznań, które najczęściej opierają się logicznemu uspójnieniu czy werbalizacji. (…) Książka budzi podziw ze względu na precyzję metodologiczną, intelektualną przenikliwość i zniuansowanie analiz. Jest dokonaniem rzetelnym i odkrywczym, inicjującym na polskim gruncie naukowym pogłębione studia komparatystyczne nad poetyką oraz możliwościami poznawczymi wielosemiotycznej narracji filmowej jako medium reprezentacji doświadczeń antropologicznych”.

dr hab. Brygida Pawłowska-Jądrzyk, prof. Uczelni

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego