Lobbing i grupy interesu w unii europejskiej. proces konsolidacji systemu (Urszula Kurczewska)

Tytuł Lobbing i grupy interesu w Unii Europejskiej. Proces konsolidacji systemu Autor Urszula Kurczewska Język polski Wydawnictwo Wydawnictwo Naukowe PWN ISBN 978-83-01-20653-6 seria STUDIA EUROPEJSKIE Rok wydania 2011 Warszawa Wydanie 1 liczba stron 504 Format epub, mobi Spis treści Wprowadzenie 13 Część I. LOBBING I GRUPY INTERESU W PERSPEKTYWIE TEORETYCZNEJ 23 Rozdział 1. Teorie integracji międzynarodowej wobec reprezentacji interesów grupowych – neofunkcjonalizm 25 spore teorie integracji europejskiej 25 Funkcjonalizm i neofunkcjonalizm 26 Neofunkcjonalistyczna wizja społeczeństwa jako gry sprzecznych interesów 27 Założenie o kluczowej roli grup interesu w procesie integracji europejskiej 29 Rozdział 2. Neoinstytucjonalizm w badaniach reprezentacji interesów w Unii Europejskiej 31 Formalne i nieformalne rozmiary instytucji i instytucjonalizacji 31 Dominacja perspektywy neoinstytucjonalnej w badaniach grup interesu w UE 33 Relacje grup interesu z organami UE jako główny temat badań 35 Inne wątki w analizach neoinstytucjonalnych nad grupami interesu 39 Rozdział 3. Teoria racjonalnego wyboru i działań kolektywnych w badaniach grup interesu 42 Działania kolektywne na poziomie Unii Europejskiej 43 Struktury motywacji w działaniach kolektywnych europejskich interesariuszy 44 Rozdział 4. Rzecznictwo interesów w perspektywie teorii podmiany i dostępu 48 Teoria wymiany i model zależności od zasobów 48 Dobra dostępu w zamianie międzyorganizacyjnej 49 Rozdział 5. Poza konwencjonalną oś neokorporatyzmu i pluralizmu 52 Typy polityki grup interesu – podstawowe ustalenia 53 W poszukiwaniu europejskiego modelu zapośredniczania interesów 56 Rozdział 6. Koncepcja zarządzania wielopoziomowego w Unii Europejskiej 62 świeże podejście wobec cyklu rozpraszania władzy w UE 62 Grupy interesu w UE w teorii zarządzania wielopoziomowego 64 Rozdział 7. Reprezentacja interesów w ujęciu teorii demokracji deliberatywnej 67 Możliwości oferowane przez teorię demokracji deliberatywnej 67 Teoria deliberacji w badaniach grup interesu w UE 68 Część II. Cykl FORMOWANIA SIĘ SYSTEMU REPREZENTACJI INTERESÓW 73 Rozdział 8. Ewolucja rzecznictwa interesów na szczeblu ponadnarodowym 75 Ekspansja europejskiego lobbingu 76 Współewolucja instytucji UE i grup interesu 79 Ewolucja europejskich organizacji sektorowych 84 Zróżnicowanie europejskich interesariuszy 89 Rozdział 9. Ilość interesariuszy i struktura reprezentacji interesów w Unii Europejskiej 93 Ogólna ilość grup interesu 94 Grupy interesów ekonomicznych 95 Organizacje pozarządowe i zespoły ekspertów 98 Interesariusze prowadzący zawodową działalność lobbingową 99 Reprezentacje interesów rozproszonych 101 Rozdział 10. Uwarunkowania mobilizacji społecznej na poziomie Unii Europejskiej 103 Od logiki członkostwa do logiki kosztów nieczłonkostwa 104 Uwarunkowania zewnętrzne mobilizacji społecznej na poziomie UE 109 Część III. FORMY, KONFIGURACJE I STRUKTURY REPREZENTACJI INTERESÓW GRUPOWYCH W UNII EUROPEJSKIEJ 113 Rozdział 11. Interesy ekonomiczne: organizacje, koalicje, platformy 115 Europejskie organizacje biznesu – wielość i obfitość 115 Europejskie federacje interesów ponadsektorowych 120 BusinessEurope 122 Europejski kolisty Stół Przemysłowców – ERT 126 EUROCHAMBRES 128 Europejska Unia Rzemieślników i nieznacznych i średnich Przedsiębiorstw – UEAPME 130 AmCham EU 133 Europejskie stowarzyszenia sektorowe – proces fragmentaryzacji 134 Charakterystyka europejskich stowarzyszeń sektorowych 134 Fragmentaryzacja interesów sektorowych 139 Platformy i sojusze – nowe formy reprezentacji interesów biznesu 143 Rozdział 12. Rola biznesu w tworzeniu polityk europejskich – ERT jako „generator idei" 148 Wpływ ERT na tworzenie programu jednolitego rynku europejskiego 148 Elity gospodarcze – liderzy w wytwarzaniu programu jednolitego rynku 150 Dylemat ERT: wizjoner gospodarki europejskiej czy manager polityczny? 152 ERT jako promotor rozwoju gospodarki europejskiej 153 ERT jako manager polityczny 156 Rozdział 13. Europejskie organizacje organiczne i polityka ochrony środowiska w Unii Europejskiej 159 Ewolucja polityki ochrony środowiska i dyskursu na temat ekologii 160 cykl konsolidacji organizacji ekologicznych: od ruchów społecznych do instytucjonalizacji 164 „Punkty dostępu" w procesie formułowania polityki ochrony środowiska 166 ekologiczni interesariusze – typy, profile, właściwości 167 Green 10 – wzrastająca siła 173 mocne strony koalicji Green 10 176 Finansowanie działalności europejskich organizacji ekologicznych 183 Rozdział 14. „Zielone sojusze" – partnerstwo biznesu i ekologii 188 Od konfrontacji do tworzenia „zielonych sojuszy" 188 Dlaczego wytworzone są „zielone sojusze"? System „dóbr i zachęt" członkostwa 192 elementy składowe partnerstwa i ewolucja relacji 196 Typy partnerstwa 196 Ewolucja relacji między partnerami 197 Odmienności i różnice między partnerami 199 Rozdział 15. Organizacje interesów społecznych i publicznych – instytucjonalizacja odgórna 205 Społeczeństwo obywatelskie jako ideologia 205 Instytucjonalizacja odgórna – ramy prawne włączenia społeczeństwa obywatelskiego w kształtowanie polityk publicznych UE 207 Specyfika grup interesów społecznych i publicznych 210 Uwarunkowania rozwoju europejskich grup interesów społecznych i publicznych 214 typy organizacji interesów publicznych i społecznych 216 Ocena polityki Komisji Europejskiej wobec interesów społecznych i publicznych 224 Rozdział 16. Europejskie organizacje związków zawodowych – pomiędzy „logiką członkostwa" a „logiką wpływu" 226 Europejskie federacje branżowe 227 ETUC – gigant uwięziony między „logiką członkostwa" a „logiką wpływu" 229 Heterogeniczny charakter ETUC 229 Etapy i uwarunkowania rozwoju ETUC 233 powiększenie UE jako szansa wzmocnienia pozycji ETUC 236 ETUC jako lider polityczny? 239 Od „logiki członkostwa" do „logiki wpływu" 240 Jaka będzie przyszłość ETUC? 242 Europejski dialog społeczny jako zinstytucjonalizowana forma wpływu partnerów społecznych 246 Uczestnicy europejskiego dialogu społecznego 246 Formy prowadzenia europejskiego dialogu społecznego 247 Etapy w procesie instytucjonalizacji europejskiego dialogu społecznego 248 Europejski dialog społeczny – stracone nadzieje mimo instytucjonalizacji? 2250 Rozdział 17. Interesy terytorialne/regionalne – od mobilizacji do instytucjonalizacji 252 Regiony w zarządzaniu wielopoziomowym 253 Formy reprezentacji interesów terytorialnych – mobilizacja i mnogość 255 Przedstawicielstwa interesów terytorialnych 255 Przedstawicielstwa regionów i władz lokalnych z nowych państw członkowskich UE 260 Europejskie stowarzyszenia interesów terytorialnych 261 Reprezentacja interesów terytorialnych w instytucjach UE 267 Część IV. LOCI ET ARENAE – INSTYTUCJE I PROCEDURY DOSTĘPU DLA GRUP INTERESU 271 Rozdział 18. Komisja Europejska – bierny uczestnik czy aktywny kreator europejskiego systemu zapośredniczania interesów? 273 Kompetencje Komisji Europejskiej i ich znaczenie dla grup interesu 275 Relacje pomiędzy Komisją Europejską i grupami interesu 276 Stosunki grup interesu z Komisją Europejską ze względu na jej zróżnicowanie funkcjonalne i hierarchiczne 278 Polityka Komisji Europejskiej wobec grup interesu 280 Rozdział 19. Parlament Europejski – obrońca interesów społecznych czy biznesu? 287 Relacje Parlamentu Europejskiego z grupami interesu 287 Znaczenie procedury współdecydowania dla grup interesu 290 Rozdział 20. Konsultacje społeczne, czyli deliberacja w praktyce 294 Deliberacja alternatywą dla wątłej demokracji przedstawicielskiej w UE 294 Instytucjonalna struktura konsultacji w UE 296 Pełzająca instytucjonalizacja polityki deliberatywnej Komisji Europejskiej 299 Narzędzia i instrumenty deliberacji Komisji Europejskiej 303 Otwarte konsultacje społeczne 304 Konsultacje on-line 307 Rozdział 21. Wpływ grup interesu na kształtowanie polityk publicznych w Unii Europejskiej 314 Jak oszacować wpływ grup interesu w skali mikro? 314 Wskaźnik prestiżu i reputacji w ocenie wpływu grup interesu 317 Ocena wpływu w kategoriach dostępu, zamiany i zależności od zasobów 323 Jaka jest podaż dóbr dostępu? 323 Zapotrzebowanie na dobra dostępu 326 Czym jest dostęp? 328 Rozdział 22. Kampanie lobbingowe w sprawie pakietu energetycznoklimatycznego – czy starcie wszelkich ze wszystkimi? 331 Istota sporu 332 Konsultacje społeczne jako główne narzędzie włączenia interesariuszy w cykl legislacyjny 334 Grupy interesu uczestniczące w konsultacjach Komisji Europejskiej 338 Typy interesariuszy i ich interesy 340 Przedstawiciele producentów energii elektrycznej 340 Interesariusze reprezentujący interesy odbiorców energii 342 Stowarzyszenia naturalne 344 Osobliwości cyklu uchwalania zestawu energetyczno-klimatycznego 345 Kontekst polityczny negocjacji 346 doskonałe modyfikacje procedury współdecydowania 348 Różnice w strategiach lobbingowych organizacji biznesu i stowarzyszeń naturalnych w sprawie kompletu energetyczno-klimatycznego 349 Strategie długoterminowe organizacji biznesu 350 Strategie krótkoterminowe stowarzyszeń naturalnych 352 Lobbing polskich organizacji sektorowych w sprawie kompletu energetyczno-klimatycznego 353 Kampania lobbingowa Green Effort Group (Grupa G-6) w sprawie uchwalenia dyrektywy o systemie ETS 355 Lobbing na poziomie krajowym 356 Lobbing na poziomie UE 358 Lobbing wobec prezydencji w UE 360 Działania lobbystyczne wobec państw członkowskich UE 360 Współpraca z mediami 361 Strategia argumentacyjna 361 Sukces lobbingu Grupy G-6 363 Rozdział 23. Kampania lobbingowa w sprawie „rozporządzenia spirytusowego" – czy porażka polskich organizacji sektorowych? 365 Przedmiot sporu 365 Analiza sytuacji wyjściowej 365 Nowa regulacja 366 Strony konfliktu 368 Zwolennicy przyjęcia w rozporządzeniu wąskiej definicji wódki 368 Zwolennicy przyjęcia w rozporządzeniu szerokiej definicji wódki 368 Analiza procesu politycznego – ścieżki i punkty dostępu dla interesariuszy 370 Etap ustalania agendy politycznej 370 Etap formułowania polityki/rozporządzenia 371 Lobbing ekspercki i polityczny 376 Rozporządzenie nr 110/2008 jako katalizator mobilizacji społecznej 379 Wzorce neokorporatystyczne w reprezentacji polskich organizacji biznesu na poziomie UE 380 Rozdział 24. Kampania w sprawie dyrektywy 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady – związki zawodowe jako ruch społeczny 382 Przebieg cyklu tworzenia podstaw dyrektywy usługowej 383 Dyrektywa jako początek rewolucji na rynku usług w UE 384 Mobilizacja organizacji biznesowych, związków zawodowych i organizacji pozarządowych 386 Organizacje biznesu jako adwokaci uchwalenia dyrektywy 386 Ugrupowania interesów społecznych jako kontestatorzy 388 Przebieg kampanii – cykl legislacyjny jako arena ścierania się odmiennych interesów 392 Rezultaty kampanii – czyj sukces, czyja porażka? 398 Część V. INSTYTUCJONALIZACJA zaawansowanA, CZYLI W STRONĘ REGULACJI PRAWNYCH I ETYCZNYCH LOBBINGU W UNII EUROPEJSKIEJ 401 Rozdział 25. Cóż po regulacjach prawnych i etycznych lobbingu? 403 Rozdział 26. Komisja Europejska – ewolucja od koncepcji otwartego dostępu do formalnej instytucjonalizacji 405 Etapy cyklu instytucjonalizacji polityki Komisji Europejskiej wobec grup interesu 406 Obecna polityka Komisji Europejskiej wobec grup interesu 413 Rejestr dla reprezentacji interesów 413 Kodeks postępowania 415 System kontroli i sankcji 416 Prawa i obowiązki pracowników Komisji Europejskiej 417 Rejestr jako kamień milowy w procesie instytucjonalizacji kontaktów Komisji Europejskiej z grupami interesu 417 Grupy interesu i etyka – pojawiające się pytania i wątpliwości 420 Standardy przezroczystości w sferze publicznej jako czynnik różnicujący 422 Rozdział 27. Parlament Europejski i grupy interesu – wczesna, lecz płytka instytucjonalizacja 426 Pierwsze uregulowania prawne i etyczne Parlamentu Europejskiego – porażki i sukcesy 426 Kierunki debaty w Parlamencie Europejskim na temat prawnych i etycznych regulacji lobbingu 432 Intergrupy w Parlamencie Europejskim – poza zasadą przezroczystości? 433 aktualnie obowiązujące uregulowania lobbingu w Parlamencie Europejskim 436 Rozdział 28. Debata publiczna na temat uregulowania działalności lobbingowej na szczeblu Unii Europejskiej 438 Europejska inicjatywa na rzecz transparentności jako katalizator debaty publicznej na temat uregulowania lobbingu 438 Mobilizacja środowisk sympatyków i przeciwników ETI 439 Odpowiedź innych instytucji UE na europejską inicjatywę na rzecz przejrzystości 442 Niedokończona batalia, czyli więcej pytań niżeli odpowiedzi 444 Rozdział 29. Czy realna jest jedna spójna polityka instytucji Unii Europejskiej wobec grup interesu? 447 Odmienność ról i zadań głównych instytucji UE 447 Różnice w podejściach do problemu legitymizacji instytucji UE 448 Autonomia instytucji UE w regulowaniu spraw wewnętrznych wynikająca z postanowień traktatowych 449 Odmienne wymogi wobec zasady jawności i transparentności w kontaktach z grupami interesu 451 Rozdział 30. Lobbing w sprawie lobbingu 455 Komisja Europejska i ALTER-EU jako kreatorzy debaty i strategii regulacji lobbingu 455 Mobilizacja przeciwników regulacji, czyli jak lobbing rodzi więcej lobbingu 459 Efekty lobbingu na rzecz regulacji lobbingu 462 Rozdział 31. Normy etyczne działalności lobbingowej w Unii Europejskiej 465 Regulacje etyczne w instytucjach UE 466 Regulacje organizacji działających w UE 467 Kodeks nowoczesnania SEAP 467 Kodeks innowacyjnania AALEP 468 Kodeks postępowania EPACA 470 Zakończenie 473 Bibliografia 481 Indeks nazwisk 499