Wieszczba krwawej głowy (Andrzej Sarwa)

Dwa wieki historii Polski i Francji, splecione z reformacją w Europie, walką o władzę i poszukiwaniem miłości. To kanwa najnowszej powieści Andrzeja Juliusza Sarwy. A co na tę kanwę jest nałożone? To i powieść historyczna i obyczajowa, przygodowa i po trosze traktat demonologiczny.

Co wychodzi z tak niecodziennego połączenia? Wielowątkowy ciekawy utwór z fascynującą, lecz mroczną akcją, a właściwie jakby bardziej zbiór dwóch minipowieści (z dużym prologiem i rozbudowanym zakończeniem, z których druga jest bezpośrednią kontynuacją pierwszej), niż jedna zwarta powieść.

Warto dodać, iż Sarwa przygotowuje dwie kolejne części - "Cmentarz św. Medarda", a także "Diabelskie szyfry", które będą w jakimś sensie dalszym ciągiem "Wieszczby krwawej głowy", a całość cyklu ma stanowić, niejako, dzieje rozprzestrzenia się i umacnianie Zła w dziejach świata.

W historię podsandomierskiej rodziny Białeckich, reprezentującej najświetniejsze tradycje polskiej szlachty, wkrada się podstępne działanie Szatana. Przestrzenią tej intensywności staje się nie tyle Polska, ile przeważnie Francja, miejsce ścierania się starych i nowych nurtów religijnych, otwarcie uprawiany okultyzm i nieprawdopodobna wręcz arena walki o władzę.

Kluczem do odczytania utworu jest odnalezienie symboliki dat. Powieść otwierają dwa wydarzenia z 1517 roku - odkrycie Jukatanu i jego konsekwencja - objawienie Matki Bożej w Guadelupe oraz wystąpienie Marcina Lutra, a także nakładanie się dat mistycznych zdarzeń boskich na zdarzenia demoniczne w końcowej części książki.

Splatanie się tych dwóch rzeczywistości formuje stanowczą warstwę utworu utrzymaną w konwencji gatunku theological thriller. W powieści jest i rozwiązłość na królewskim dworze w Luwrze, poszukiwanie kamienia filozoficznego i uwikłanie w sidła diabła.

Te zjawiska spotykają na swojej drodze życia trzy pokolenia Białeckich. Ostatni z bohaterów, Jur Białecki, zrodzony z kazirodczego związku brata i siostry, staje się najwierniejszym sługą Atanasa (to anagram, który należy samemu rozszyfrować).

A potem jest on i markizem de Montferrat i hrabią St. Germain i każdą inną postacią, która w historii świata sieje zło, towarzyszy nieprawości, podburza do zdrady i rewolucji. Tyle fikcja literacka, ale "Wieszczba krwawej głowy" to także konwencjonalna powieść historyczna, oparta na niekwestionowanych faktach.

Poza opisem szesnasto- i siedemnastowiecznego świata, poznajemy niewiele znane wydarzenia dotyczące praktyk okultystycznych. Paryż w XVI i XVII wieku miotany był nie tylko próbami utrzymania dominacji poprzez katolików i próbami przejęcia jej poprzez protestantów, lecz także szerokim nurtem praktyk satanistycznych.

Najsławniejsza paryska wiedźma, znana jako madame La Voisin, to postać historyczna, a mrożące krew w żyłach opisy jej praktyk, oparte są na informacjach zawartych w dokumentach z epoki. Odnajdziemy tu nie tylko działania takie jak aborcje realizowana na skalę nieomal przemysłową, sporządzanie i sprzedawanie trucizn, ale także najprawdziwsze czarne msze, odprawiane poprzez ważnie wyświęconych księży zgodnie z odwróconym, bluźnierczym rytuałem katolickim.

Tytułowa wieszczba krwawej głowy to także odniesienie do rytuału okultystycznego, celebrowanego dla króla Francji Karola IX. Nagromadzenie przykładów działania Szatana w dziejach świata, opisy o coraz obszerniejszym ciężarze wysokojakościowym, momentami stają się wręcz nieznośne dla czytelnika, tak iż na kolejnych stronach nieomal z utęsknieniem szuka się wytchnienia od wszechobecnego zła.

w momencie, kiedy wydaje się, iż ono wygrywa, autor podaje antidotum. Wprowadzenie postaci mistyczki, Marguerite-Marie Alacoque, demonstruje, iż istnieje jeszcze nadzieja dla świata. Nakładanie się niedługich rozdziałów, opisujących falę opętań we Francji i rozmowy mężczyzny Jezusa z Małgorzatą w wizjach mistycznych, dają nareszcie wytchnienie emocjom odbiorcy.

Ale i tu trzeba porównywać daty poszczególnych wydarzeń,zobaczyć ukryty sens zdarzeń opisanych w książce. Bo książka ma jakby dwie warstwy - jawną i ukrytą. Całość opowiedziana jest stanowczo bogatym językiem, różnorodnym ze względu na używających go bohaterów.

Są tu i opisy bliskie botanice i rozprawie naukowej, jest i humor i podniosłość. Akcja toczy się wartko, dwa wieki historii bynajmniej nie nużą, a dają wrażenie przeniesienia się w epokę. Dopełniającą zaletą powieści jest to, iż Sarwa, jak typowo, absolutnie się nimi nie przejmując, nie ulega ani modom, ani trendom literackim i pisze "po swojemu", nadzwyczajnym językiem, proponując nam przepiękne opisy, nawet i zapachów, czego się sztampowej literaturze nie spotka.