Jan ii żagański, AZ#210C929AEB/DL-ebwm/pdf (Avalon)

„Okrutny”, „Zły”, „Szalony”, „Niespokojny”– to określenia, którymi z zasady obdarzano Jana II żagańskiego. Książę nie był ulubieńcem historiografii niemieckiej, a i polska dostrzegała złożoność jego charakteru i kontrowersyjność czynów, które czasami trudno było choćby wytłumaczyć specyfiką czasów.

Obrazowo scharakteryzował księcia Walenty Kulawski w dziewiętnastowiecznym przekazie „Spółcześni oburzeni jego dzikiem okrucieństwem nazwali go szalonym tyranem. Potomność, która czyny tak samo z powodów jak skutków i środków przedsiębranych sądzi, nie może go zupełnie od tych tytułów uwolnić.” Jan II należał do grona najistotniej kolorowych postaci w panteonie książąt śląskich.

Jego działalność polityczna miała ścisły związek z sytuacją międzynarodową, a poczynania interesowały władców sąsiednich krajów: Jerzego z Podiebradów, Macieja Korwina, Jagiellonów. Uwikłanie Jana II w politykę międzynarodową widoczne było przeważnie w okresie walk o sukcesję głogowską w latach 1476-1488, ale i wcześniejsze przedsięwzięcia księcia: popieranie króla husyty czy sprzedaż dziedzictwa żagańskiego Sasom nie pozostały niezauważone na arenie śląskiej.

Niespokojny charakter księcia dał znać o sobie też w ostatnich latach życia, które śląski władca spędził jako pan znikomego obszaru wołowskiego. Brak politycznej aktywności zmobilizował księcia do „studiowania” alchemii i poszukiwania sposobu na wyrabianie złota… Aktywnego Jan II najprawdopodobniej nudziło spokojne dożywocie…